Browsing Παραδόσεις by Text

Γ' Χουργιά είνι αστέρια πουλλά μαζούλα. Όθι είνι πουλλά αστέρια, δέκα, δεκαπέντι είνι χουργιό. Λοιπόν χωριό, είναι πάς αστερισμός. ΙΑ'. Αυγερινός είνι η Μάρου ή ου Γιαννάκ'ς. Όλας τας ανώτερω λαϊκάς αστρονομικάς γνώσεις ηρύσθην παρά του ειρημένου Γ. Τσαμαδιά, και τας κατέγραψα εις την γλώσσαν αυτού, εν Κεφαλοβρύσω, δ' όμως, όπου δεν ήτο δυνατό ένεκα του χειμώνος, καθ' όν εγίνετο η καταγραφή, να ζήτησω...

Λουκόπουλος, Δημήτριος (1914)

Γ'. Ζ'γαριά είνε τρι' αστέρια, ένα λαμπρό κι δυό μντά. Αγνοώ περί τινός αστερισμού πρόκειται. Δ. Σταυρός παέι κουντά ς τς Ζ' γαριά έχ' πέντ αστέργια. Ε' Πούλια, έχι έξ αστέρια. Προφανώς η Πλειάς. ΣΤ'. Αλιτρουπόδα, βγαίν' κουντά τμ Πούλια, κ' έχ' εξ αστέρια, αλλά δεν έινι ούλα μαζί. Ζ'. Ιφταπάρθενους χουρός, πααίν κουντά τμ Πούλια κ' έχ' ιννιά αστέργια. Η'. Ιφταπάρθινους χουρός, είνι άλλους αυτός κι...

Λουκόπουλος, Δημήτριος (1914)

γ) Τοποθεσία Χαλκιά. Το Επταχώρι. Το Επταχώρι, όπως προείπαμε, δημιουργήθηκε απ' τον συνοικισμό επτά μικρών χωριών της περιοχής. Ένα απ' αυτά το Παλιοχώρι ήταν, όπως λέγη και η λέξη, το πιο παλιό χωριό κι απ' αυτό , όταν πλήθαιναν οι κάτοικοι, έφευγαν συγγενικές οικογένειες κι εδημιούργησαν τα άλλα χωριά της περιοχής, την Ρέντα (μείζων Ρέντα και ελάσσων Ρέντα, ή όπως λέγεται σήμερα Πάνω Ρέντα και...

Μάνος, Κωνσταντίνος (1958)

Γάθυ(ω;) ο, ( Όφ) διάβολος. Σημ: Εν τω προχείρω την τραδίω της συλλογής μου ου δύναμαι διακρίναι πότερον υ ή ω έγραψα

Βαλαβάνης, Ι.

Γάνος : Φάσμα ή νυκτερινόν επινοούμενον θεό των γραϊδίων εχίς εκφόβησιν των βρεφών, με οφθαλμούς υπλιστερούς, αναζαινόμενοι και αυτάς νυκτός ή παραγωγή των της αρχαίας “γάνος” συντόμως.

Μακρής, Παναγιώτης Γ. (1888)

Γάτα. Ο κάτης η κάτα ή κατσούλα, στην Κρήτη θεωρείται ζώο ιερό. –Η γάτα επιτρέπεται να μπαίνη στο Ιερό, γιατί έφαγε τον κουφό που ήθελε να φάη την Αγιά μετάδοση. – Φαίνεται όμως πως η συμπάθεια είναι πολύ παληά. Προ Χριστού. Γιατί στο Μουσείο Ηρακλείου υπάρχουν τοιχογραφίες με γάτες.

Φραγκάκι, Ευαγγελία Κ. (1949)

Γάτος άν διέλθη άνωθεν του νεκρού ο αποθανών γίνεται βορβόλακας. (βορβόλακας = βρυκόλαξ)

Αλεξανδρής, Απόστολος (1919)

Γαλαξίας

Γαλαξίας. (κούμουβα σλάμα = του κουμπάρου το άχερο). Ένας μια φορά επήγε να κλέψη από του κουμπάρου του άχερα για τα ζώα του. Όταν έφευγε στο δρόμο χυνόταν το άχερο και φαίνεται ακόμη εκεί πάνω.

Σπυριδάκης, Γεώργιος Κ. (1961)

Γαμόκοτσος - πληθ. γαμοκοτσέλοι = οι δαίμονες την νυκτόν ται γυναικών εμφανιζόμενος μάλιστα κατά το πρό των Χριστουγέννων τεσσαρακονθήμερον (εκ τω γαμώ το κότσι σου, ύβρεως)

Τσικόπουλος, Ι.

Γαμόκοτσος= δαίμων ή διάβολος, λέγονται γαμοκοτσέλοι οι δαίμονες της νυκτός και των ρυάκων εμφανιζόμενοι μάλιστα κατά το προ των Χριστουγέννων τεσσαρακονθήμερου και το μεταξύ χρ. κ θεοφανίκων δωδεκαήμερον. Το στόμα εσχηματίσθη εκ της εν Ρουμλουκίω κατ’ ευφημισμόν βωμολοχικής εκφράσης «γαμώ το κότσι τους» = ο διάβολος εκείνος μακρυά απ’ εδώ.

Τσικόπουλος, Ι. (1912)

Γδουβύζης (ου) = πτηνόν στα το οποίον λέγουση ότι προσκολλάται ως τας μαστούς της αιγός και ρουφά γάλα.

Ιωαννίδης, Σωκράτης Ν. (1921)

Γέμμενον νερόν. Ίσως εκ του γινομένου νερού, διότι κατά την παράδοσιν το έχουν γευθή από Γεραρίδες κ όστις το πίη βγάπτεται, αν δεν κάμης προηγουμένως τον σταυρόν του.

Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου

Γέρος και καλικάντζαροι.

Βασιλόπουλος (1938)

Πλασταρά

Γεγά μουράγια, από μεγάλες πέτρες, ερειπωμένα, βρίσκονται λίγο έξω απ’ το χωριό Καρβουλεπενίνσα του Κόζιακα. Η παράδοση αναφέρει ότι ένα Βασιλόπουλο ήρθε και κατοίκησε στο μέρος τούτο. [Πλασταρά= Όνομα βυζαντινού οφικιαλίου].

Χατζηγάκης, Αλέξανδρος Κ. (1948)

Γελαντζής, ο = Αστήρ. Κάλειται ούτης η Αφροδίτη, αυγερικός δια το λάμπρον αυτού φώς γελά δηλ. Απατά ώστε να νομίση τις ότι εξημερώσε.

Ρέκας, Β. Δ.

Γελλού ή Γελλούδα= Νεράϊδα

Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου

Νεράϊδες

Γελλού= νεραΐδα

Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου

Εικόνες και πύρ

Γενικά υπάρχει παρά τω λαώ η ιδέα, καθ' ήν, εν καιρώ πυρκαϊάς των ναών, εικόνες τινές ως εκ θαύματος μένουσιν άθικτοι υπό την καταστρεπτικήν πυρός την βοήθεια του εν αυταίς απεικονιζομένον άγιον τας τοιαύτας εικόνας σέβονται μάλλον των άλλων και θεωρούσαν αυτάς θαυματουργάς. Προς πολλαπλασιασμών δε των τοιούτων εικόνων ζωγράφοι τινές απομιμούνται τας γραφάς αυτών, παριστάνοντες τα πρόσωπα των αγίων...

Ζωγραφάκης, Ιωάννης Ν. (1892)

Γενική πεποίθησις παρ'ημίν επικρατεί ότι όστις διαβαίνει γέφυραν μετα το μεσονύκτιον κακοποιείται διαφοροτρόπως απο τα στοιχειά.

Κουρτίδης, Κωνσταντίνος Γ.; Κωνσταντινίδης, Γ. (1919)

Γεννιτσαρέοι (Κιρτζαλίδες) ήρθαν στο χωριό μας δω και 160 χρόνια, την ημέρα τ’ Αηλιά. Οι χωργιανοί ήταν στην εκκλησία τα’ Αηλιά που ήταν έξω από το χωργιό κι’ επειδή δεν βρήκαν κόσμο μέσα στο χωργιό, έβαλαν φωτιά να κάψουν το χωργιό. Το χωργιό μας ήταν στενόμακρο, γιατί τα σπίτια ήταν ανάμεσα στο ποτάμι και στο μπαΐρι ως τρία χιλιόμετρα. Κάθε σπίτι έβλεπε προς την Ανατολή και κάθε σπίτι είχε τ’ αλώνι...

Μέγας, Γ. (1937)