Search

Now showing items 61-70 of 28370

Επιστεύετο παρά τους απλοϊκούς της νήσου Ίμβρου ότι προμνημονεύτων χρόνων έξηεν αυτή παρά τω ακρωτήριω τω υπό των ναυτιλωμένων ονομαζομένω «της γριάς τα τυριά» δράκαινα της γραίας ποιμένις έχουσα πάμπολλα ποίμνια αιγών. Ότι δε ετυροκόμειτο γάλα αυτών κατεβίβαζεν εις τον αιγιαλόν τοις τυροίς, δια των οποίων εσχηματίζεν ολοκλήρους βράχους και εφόρτου επί των πλοίων. Χειμώνα τινά κατά μήνα Μάρτιον είχε σύμβη δρυμύ ψύχος, κατά το τέλος του μηνός η γραύς ποιμένις καυχωμέν είπε προς τον Μάρτιον. – Πούρτ Μάρτ μπήκες, βγήκες τα κατσικάκια μ’ δεν τα πάγωσες. Τότε ο Μάρτιος οργισθείς εδανείσατο παρά του Φεβρουαρίου δύο ημέρας, καθ’ ας εποίησε δρυμύτατον ψύχος και θα επαγώνενα πάντα τα ποίμνια της γράος δρακαίνης αν μη αυτή προλαμβάνουσα εκάλυπτε δια του τεραστίου ποιμενικού αυτής λέβητος, ενώ τυροκόμει, τρείς χιλιάδες εριφίων, ήτοι κατά την έκφρασιν των Ιμβρίων χίλια μίγδια, χίλια κούτλα και χίλια με τα κέρατα. Τα δε λοιπά επάγωσε το ψύχος του οργισθέντος Μαρτίου. Ότε παρήλθε το κακόν, η μνησίκακος δράκαινα στοιβάσασα τοις τυροίς επ’ αλλήλων εσχημάτισεν υψηλό τούτον λόφον και λάβουσα ανα χείρας το συνδαύλιστρον (προφ. Στάβλιστρο) του κλιβάνου ανέβη επί του τυρινού λόφου ίνα τιμωρήση τον Θεόν δια την απώλειαν αυτής. Παραταύτα δε μετεμορφώθη μετά των τυρών άυτής εις λίθον και έκτοτε το ακρωτήριον έλαβε την επωνυμίαν της Γριάς τα τυριά. Λέγουσι δε ότι εσώζετο επ’ αυτού και η δράκαινα μετά του συνοαυλίστρου ως ο Κολοσσός της Ρόδου, αλλ’ άνεμος σφοδρός εκρημνήσεν αυτήν εν τη θάλασση. Τα δε ερίφια αυτής διεσκορπίσθησαν εις τα βουνά της Ίμβρου και Σαμοθράκη τα οποία σώζεται εισέτι επ’ αυτών υπό τ’ όνομα αγριοκάτσικα.Διότι λέγεται ότι πάλαι πότε οι δυό αυταί νήσοι απετέλουν μιαν και μόνην, αλλά δι’ ενεργείας ηφαιστείου εκρήξεως διηρέθησαν εις δύο. Οι δε ναυτιλόμενοι νυν προσορμιζόμενοι εις αμφοτέρας τας νήσοις φονεύουσι τα άγρια ταύτα ερίφια η αγριοκάτσικα

Σαμίδης (1912)

Λένι πως η Άϊα Παρασκηυή ήταν μαναστήρ κι’ άμα έφκειασαν τν ικκλησία Θιουτόκου πήραν τς εικόνες τν Άϊα Παρασκηυή κι τς τ’ Θιουτόκου. Υστιρώτιρα πέρναγαν ου κόσμους τν νύχτα κι’ άηκναν σκούσματα, ιπειδή π ξαρμάτουσαν τν ικκλησία. Η εν λόγω Αγία Παρασκευή είναι σήμερον ερειπιωμένον εκκλησίδιον εντός του χωριού Στρωμίνιανη, η δε Θεοτόκος είναι παρά το εκκλησίδιον της Αγίας Παρασκευής ενοριακός ναός του χωριού. Περί το εκκλησίδιον αυτό της Αγίας Παρασκευής και παρ’ αυτό σώζονται αρχαίοι ελληνικοί τάφοι συλημένοι, «ληνότρυπις» (ελληνότρυπες) ονομαζόμενοι υπό των επιχωρίων. Παρά το εκκλησίδιον αυτό επίσης εξετάφη επιγραφή επιτύμβια νυν ούσα εις το εμφανές και ευκόλως αναγινωσκόμενη. Επειδή η εν λόγω επιγραφή είναι αδημοσίευτος, δεν κρίνω άσκοπον, ίνα επί τη ευκαιρία ταύτη παραδώσω εις την δημοσιότητα. Έχει λοιπόν ως εξής : ΕΝ ΕΥΣΕΕΒΙΗCΕΝΕΚΕ ΠΑΡΑΔΟΝΤΟΜΝΗ ΜΑΕΠΟΗCΑΝ ΤΟΙΥΟΙΤΑΙΙΔ ΜΑΤΕΡΙCΩC ΧΑΙΡΕ, Ευσεβίης ένεκεν παρ’ οδόν το μ(νή)μα επόησαν τοί υοί τα ίδι(α) νατέρι σως χαίρε. Και όντως και σήμερον παρά το ερειπιωμένον εκκλησίδιον της Αγίας Παρασκευής ακόμη διέρχεται οδός από τα ορεινότερα αιτωλικά χωριά προς τα πεδινώτερα. Αλλά και έτερα επιτύμβια απεχώσθη, αλλά και ενετειχίσθη ως βάσις στήλης του νεοκτισθέντος ενοριακού ναού της Θεοτόκου εν Στρωμίνιανη την οποίαν επρόφθασα να αναγνώσω έχουσαν ούτω : ΝΙΚΑΣΙΠΟΛΙΣ ΛΥΚΙΣΚΕΧΑΡΕ, Νικασίπολις Λυκίσκε χαίρε. Την ανωτέρα παράδοσιν ήκουσα παρά του αυτού παρ’ ου ήκουσα και την ανωτέρω 10, Φώτη Παπαδημητρίου. (άηκναν = άκουαν, ξαρμάτουσαν = εξαρμάτουσα, αφήρεσαι τα κοσμήματα).

Λουκόπουλος, Δημήτριος (1914)

Εις απόστασιν δύο περίπου ωρών, προς το Ν.Α. των Πατρών υπάρχει το λαγκάδι της Μανωλιάς ή απλώς η Μανωλιά, η οποία είναι λάμνια (νύμφη) και κατά την λαϊκήν παράδοσιν κατοικεί στη βρύσι που είναι στο λαγκάδι. Παλαιότερα προς η στρωθή η εκείθεν νυν διερχομένη αμαξωτός η άγουσα εις Καλάβρυτα, οι διερχόμενοι νύκτα εκ της θέσεως εκείνης και ιδίως οι αλαφροΐσκιωτοι, (οι οποίοι έχουν την ιδιότητα να βλέπουν τα ξωτικά) έβλεπαν τη Μανώλια που εκαθότανε στη βρύσι κ’ εχτενιζότανε με χρυσό χτένι και έλαμπε σαν ήλιος. ‘Αμα την ήβλεπαν, εκάνανε το σταυρό τους, έλεγαν το «Θεοτόκε Παρθένε» μέσα τους, χωρίς να μιλήσουν για να μην τοις πάρη τη ‘μιλιά κ’ εφεύγανε. Υπάρχει η παράδοσις ότι όποιος ‘μπορέση και της πάρει το χτένι, την κάνει δική του, ως και το μαντήλι της και την έχει σα δούλα και γυναίκα. Λέγεται ότι οι Μαυρομιχαλαίοι είναι όλοι ωραίοι και παληκάργια γιατί ένας πρόπαπός του, αλαφροΐσκιωτος σ’ ένα χορό, που ‘κάνανε η νεράϊδες, άρπαξε μνιανής το μαντήλι και την είχε στο σπίτι του και έκαμε παιδιά ώμορφα και παληκάργια και από ‘κείθε κατάγονται οι Μαυρομιχαλαίοι. Τώρα όμως δεν υπάρχει η Μανωλιά η νεράϊδα, μετά την στρώσιν της αμαξωτού, διότι οι άνθρωποι διέρχονται εκείθεν εφ’ αμάξην ή αυτοκινήτων. Ως κατόπιν εγνώσθη, μερικοί τεμπέληδες Πατρινοί, εκμεταλλευόμενοι την πρόληψιν των χωρικών περί Μανωλιάς, μετέβαινον και εκρύπτοντο εντός του στενού ρεύματος εις βατουκλιαίς, πλησίον της πηγής του νερού, έπερνον και ένα μακρύ καλάμι, του οποίου ετρυπούσαν τους κόμπους με μια μακρυά Τουφεκόβεργα και το μετέβαλον ως σωλήνα και το ετοποθέτουν αυτώς ώστε το ένα μέρος εχώνετο από κάτω από το νερόν της βρύσης, το σώμα του καλαμιού εθάπτετο εις τους εκεί χάλεκας και δια των βάτων ίφθανε το έτερον πέρας εις την κρύπτην των Πατρινών. Οι χωρικοί διερχόμενοι εκείθεν την ημέραν και πιστεύοντες ότι μόνον την νύκτα κρατεί εκεί η Μανωλιά, μετέβαινον αφόβως εις την βρύσιν και ητοιμάζοντο να φάγουν. Άμα έβγαινον τα φαγητά των, οι κρυμμένοι έσκυπτον και εφύσων εις το καλάμι και έκαμνον το νερό να βράζη μετά θορύβου. Οι χωρικοί βλέποντες τούτο και πιστεύοντες ότι προέρχεται από τη Μανωλιά, άφηναν τα πάντα και έφευγαν περίτρομοι. Τότε οι Τεμπέληδες, οι κρυμμένοι, εξήρχοντο της κρύπτης των και έτρωγον τα φαγητά των χωρικών, έπερνον δε και τα κράσια των, τα οποία οι χωρικοί εκ του τρόμου των άφηνον εκεί. Τούτο μοι διηγήθη προ πολλών ετών εις των επιζώντων τότε δραστών τεμπέληδων.

Κορύλλος, Χρήστος Π. (1910)

Παραδέχονται νεράϊδες, τις λέν «σαμοβίλα» και είναι γυναίκες με πέπλα και άσπρα ντυμένες, μακρυά μαλλιά μέχρι πόδια. Κάμουν κακό. Αν μιλήση ο άνθρωπος που τις βλέπει παθαίνει κακό. Γι’ αυτό πρέπει να σιωπήση οπότε δεν παθαίνει τίποτε. Εις τον κόσμον βρέθηκαν γιατί ήρθαν από το νερό. Ζουν εις έρημα μέρη και όπου είναι νερά. Βγαίνουν τα μεσάνυχτα και άμα φωνάξη ο πετεινός φεύγουν. Εκδηλώσεις και εμφανίσεις νεράϊδων. 1 Εις ένα μέρος τοποθεσία «το κεφάλι της μάννας του Ντούλιου» ήτο νερό και χάθηκε προ 100 χρόνων, ύστερα από τρεις μέρες που χάθηκε το νερό έλεγαν τι θα γίνη το χωριό χωρίς νερό γιατί από αυτό υδρεύεται και η βρύση του χωριού, οπότε ένας αγροφύλαξ τούρκος ονόματι Ζιέλιος είπεν ότι θα μπω εγώ μέσα στην τρύπα τι έγινε το νερό και να το ξαναστείλη στη βρύση. Ανέβηκε στην τρύπα του βουνού και μπήκε στο σπήλαιον 200 μέτρα βάθος και άρχισε να χτυπά το μέρος για να βγη το νερό και μόλις χτύπησε τρεις φορές παρουσιάστηκεν η νεράϊδα που τον έπιασεν από το χέρι και τον είπε φτάνει. Αυτή δε που βαστούσε το νερό άφησε το νερό να τρέξη και έρθη εις την βρύση του είπε δε ότι είδες να μη ειπής εις κανένα άμα θα πης θα αποθάνης. Αυτός ο τούρκος έζησεν είκοσι χρόνια αγροφύλαξ και όλοι τον αγαπούσαν γιατί έστειλε το νερό στο χωριό. Όταν σηκώθηκε να φύγη στο τέλος από το χωριό γιατί γέρασε όλοι οι χωρικοί σηκώθηκαν να τον προβοδήσουν έξω από το χωριό και τον κερνούσαν πιοτά αυτός μέθυσε από το κρασί και από μεγάλον ενθουσιασμόν και ευχαρίστησαν απεκάλυψε το μυστικό του και είπε: «τόσα χρόνια δεν σας είπα τίποτε τώρα θα σας πω την ιστορία που μου έγινε. Όταν σας έστειλα το νερό παρουσιάστηκε η νεράϊδα και δεν μ’ άφησε να στείλω περισσότερο νερά και γι’ αυτό τόσο νερό σας έστειλα και το νερό το άλλο το έστειλε στο «Σέτομα». Μόλις δε εφανέρωσε τα λόγια αυτά πέθανε. Τώρα το μέρος εκείνο από τότε και μέχρι σήμερα λέγεται «Ζιέλοβ γκρόπη» δηλ. το μνήμα του Ζέλου. Αυτό έγινε και είναι αληθινό. [Σέτομα= νυν Κεφαλάρι. Η χωρική προσέθεσε: «το νερό μας και του Σέτομαν είναι το ίδιο»]

Μπακάλης, Ιωάννης (1937)

Εις την όχθην της λίμνης Οχρίδος, εν μαγευτικώτατη τοποθεσία, έχει ιδρυθή μονή επ’ ονόματι του θαυματουργού αγίου Ναούμ. Η μονή είναι πλουσιωτάτη νύν, ενώ τα πρώτα έτη που εκτίσθη, λέγουν, ήτο πτωχοτάτη. Περί του τρόπου δε καθ’ ον προήλθεν η ευπορία της διηγούνται οι ευλαβείς χωρικοί της Βέρμπιανης τα εξής. Ότε εκτίσθη η μονή είχε μόνον υπό την κυριότητα της εν ζεύγος βόων, αλλά μίαν ημέραν ο ζευγάς, ο οποίος είχεν απομακρυνθή του καλλιεργούμενου αγρού και είχεν αφήσει τα βώδια εζευγμένα, επιστρέφων εύρε μίαν άρκτον να τρώγη το ένα βώδι. Έντρομος επιστρέφει και αναγγέλει την συμφοράν εις τον ηγούμενον της μονής. Ο καλός της μονής λειτουργός δεν εταράχθη, επίστευσεν ότι τούτο έγινεν ίνα θαυματουργήση ο άγιος και διέταξε τον ζευγάς να ζεύξη εις τον ζυγόν μαζί με το ζωντανό βώδι και την άρκτον. Ο ζευγάς υπήκουσε και επί τρία έτη ώργωνε τα χωράφια της μονής με το παράξενον αυτό ζεύγος του βωδιού και της άρκτου. Οι αγροί ήσαν κατ’ έτος τόσον εύφοροι, ώστε η μονή επλούτησε ταχέως. Έτερον θαύμα του αγίου Ναούμ ετήσιον αυτό, είναι το γινόμενον την παραμονήν της πανηγύρεως (19 Ιουνίου νομίζω). Κατά την ημεραν εκέινην οι μοναχοί ευρίσκουσι εις την όχθην της λίμνης, κατώθι της μονής, εσκορπισμένους εις την αμμουδιάν, λαχταρίζοντας ακόμη, τόσους ιχθύς, όσοι προσκυνηταί θα εκκλησιασθώσι κατά την επιούσαν εις τον ναόν της μονής.

Καψάλης, Γεράσιμος (1914)

Αγάπησεν ο χουχουλιός την βρωμοπεταλίδα, την αναγούλα του χωργιού και την ανατριχίλα

Μαρινάτος, Σπ. (1918)

Ερμηνεία: Είναι ο ομηρικός στίχος (Οδ. ρ. 218): Ως αιεί τον ομοίον άγει θεός ως τον ομοίον, η αρχαία παροιμία: 'Ομοιος ομοίω αεί πελάζει. χουχουλιός είναι θαλάσσιον οστρακόδερμον παρόμοιον καθ' όλα τω χερσαίω κοχλία, αλλά μικρότερος. Βρωμοπεταλίδα...

Είν' αλλουνού παπά Βαγγέλη

Κοκκίνης, Γ. (1915)

τον αμείψη επίσης και εκείνος δεν απήντα, ο πρόδτος παπά Βαγγέλης είτε απο αφέλειαν είτε από πανουργίαν, έσπευσε με τεταμένην την χείρα. Τότε ο επίτροπος του λέγει: είναι για τα γένεια αλλουνού παπά Βαγγέλη. Λέγεται νυν εις τους προπετείς εκείνους...

Μια εποχή ο πατέρας τους (Χριστόφορος Μελιγκούρας) ήφερναν το άλεσμα, είχε πάει στο μύλο, στο Καστρί με το Γεώργη της Μαμαλίνας, ένα χαλκιά. Είχε ένα γαιδουράκι αυτός. Ο πατέρας τους είχε ένα μπλάρ άσπρο. Το βράδυ, τη νύχτα στις 12 πουρχόντουσαν, στον Άη Γεώργη ακριβώς κεί που πδάει το νερό τηράν έναν άνθρωπο, καθότανε την νύχτα τον εχθρό-φρουλάτισε. Από πίσω το γαιδουράκι του Μάμαλη. ‘’Βρε Γεώργη λέει’’. –Τι θές ; -Λέπεις ; τήρα τον μπάρμπα μου τον Κώστα καταντίπ’ τη μέσ’ το δρόμο. (Έβλεπαν έναν άνθρωπο). Τράβα λέει το γάιδαρο για να πιράσ’ και το μπλάρι. Μόλις τραβάει το ζώ περνάν , τηράν κάθοταν το ζούδιο με την πατατικούλα του – σαν άνθρωπος ξαπλωμένος χάμου. Τραβάει το γάιδαρό του να πάη να πιή νερό ο ένας ο Χριστόφορος να ποτίσ’ το ζώ. Ο Μάμαλης τράβηξε δε δίψαγε το δικό του. Το ζούδιο γίνηκε ένα σκυλάκι. Δεν το είδε αυτός. Έρχεται στο σπίτι. Ξιφορτώνει. Ερχόταν με φόβο. Κλέινει την πόρτα. Αυτό χτύπαγ’ την πόρτα. Σεισμός βουβουβου! Στο σπίτι. Να χαθή το ψοφίμι είναι (το σκυλί). Κύτταξε 2 φορές, τίποτα δεν λέπει. Ματαέρχοται ένας ταραμός. Άει σήκω σεν είν’ καλό απόψε. Κατ’ ήρθ’ απ’ το μύλο κοντά σου λέει ο γέρος ούλοι. Το άλλο βράδυ κατά τις 8 το ίδιο χωρίς να βλέπουν τίποτα. Φέρνουντον παπά να διαβάση τίποτε δεν έκανε. Ένα χειμώνα δεν ησύχασε. Απ’το βράδυ μόλις σιρίπωνε έως τα χαράματα. Κάθε μέρα φέρναν τον παπά και τάγια κειμήλια. Από καιρό δεν μετάκουσαν τίποτα πια, αφού διάβασ’ ο παπάς στο τέλος όλα τα γράμματα και δεν υπάρχει τίποτ’άλλο. Χάθκε πια. (Κατ’ήρθ’ απ’το μύλο= Μέσ’ το μύλο είναι πάντα κάτι κρούσμα. Και στα λιοτριβιά (είναι κρουσματάρες οι μηχανές) δεν κοιμάται κανείς γιατί κρατιέται, μουγκαίνει, ούτε κτίζουν σπίτι σε τέτοιους τόπους. Λέγεται : ‘’κρουσματάρικο σπίτι’’, Κειμήλια= Λείψανα του Αγ, Χαραλάμπο σε μια ταγάρα τάχουν στην εκκλησιά της Παναγίας. Είναι προίκα στην οικογένεια του Παπαλάμπρου. Κάνει καλό να τα πάρουν για τρείς μέρες στο σπίτι.)

Ιωαννίδου, Μ. (1938)

Περί του ονόματος ‘’Αιμυαλών’’ όπερ φέρει η ανωτέρω μονή, δύο περί τούτου φέρονται παραδόσεις : Η μία εκ τούτων προήλθεν δήθεν εκ τούτου ότι, επειδή πολλοί πάσχοντες κατά τας φρένας προσετρεχον εκεί εκ διαδόρων μερών και εθεραπεύοντο, εκλήθη των αιμυαλών, ως διωρθούσα τα μυαλά η δε ετέρα την οποίαν προ εξήκοντα περίπου ετών μοι διηγήθη ο αδελφός του πάππου μου μοναχός Παρθένιος Φωτεινόπουλος ο επιλεγόμενος Κοψαχείλας, εν τη ηγουμενία του οποίου ήκμασεν η Μονή, είναι η ακόλουθος : Εν μία των εορτών εν ή ο ιερεύς, της Μονής ετέλει την θείαν λειτουργίαν εν τω ναίσκω αυτής, μια περιστέρα εισελθούσα εις το ιερόν, καθόσον ως γνωστόν η Μονή κείται εν κοιλώδει βράχω εν ώ εμφωλεύουσι πολλαί περιστεραί, επτερύγιζε άνωθι της Αγίας Τραπέζης ο δε ιερεύς διακόψας την λειτουργίαν προσεπάθει τρέχων γύρωθεν του ιερού να συλλάβη την περιστεράν. Τότε η λίαν ευλαβής κτητόρισσα της Μονής Παισία ηναγκάσθη, όπως επαναφέρη τον ιερέα εις το καθήκον του, να φωνάξη εαναλαμβάνουσα πολλάκις τας λέξεις : ‘’Μυαλά, παπά, μυαλά, παπά! Θεωρήσασα ως ασέβειαν την διακοπήν της λειτουργίας αφ’ ενός και αφ’ετέρου την καταδίωξιν της περιστέρας, παριστώσης ως γνωστόν το σύμβολον του Αγ. Πνεύματος. Αλλά και αι δύο φερόμεναι παραδόσεις δεν φαίνονται πιθαναί, θετικωτ΄ρα δε και μάλλον ποσεγγίζουσα εις την αλήθειαν κατά την κρίσιν μου είναι η εξής : Οι Κοντογιανναίοι, ως και η κτητόρισσα της Μονής Παισία, φαίνεται ότι δεν κατήγοντο από την πόλιν της Ξορώβης, αλλ’εκ του χωρίου του νύν δήμου Αλαγωνίας ‘’Ατμυαλοί’’ υπαγομένου τότε βεβαίως εις την δικαιοδοσίαν της Κορώνης, ήτις κατά τους χρόνους εκείνους ήτο πρωτεύουσα τιμαριούχου τινός Βενετού, εξ ής περιστάσεως και η παροιμία ‘’Έχει μπάρμπα στην Κορώνη’’ λεγομένη εν περιστάσει καθ’ ήν ίνα επιτύχη τις κυβερνητικήν τινα παροχήν ή την αισίαν έκβασιν της υποθέσεως του έπρεπε τότε να είχε μπάρμπα στην Κορώνη, ως ήδη συμβαίνει δια να επιτύχη τις διορισμόν κλπ. Πρέπει να έχη ισχυρόν τινα συγγενή ή φίλον εν Αθήναις. Έδωσε δε το όνομα ‘’Αιμυαλών’’ η ανωτέρω οικογένεια, εις ενθλυμησιν του χωρίου της καταγωγής της Αιμυαλού, ως συνέβη και εις πολλάς άλλας ονομασίας χωρίων οικισθέντων καθ΄ομοίας περιστάσεις.

Σταυρόπουλος, Κωνσταντίνος (1953)

Τα δύο ενδιαφέροντα άρθρα του «Έθνους» περί μανδαγόρα μου δίνουν αφορμήν ναναφέρω ολίγα ακόμη σχετικά μ΄αυτόν και ειδικά για τη δεισιδαιμονία του λαού μας περί του φυτού αυτού. Πρώτα-πρώτα ολίγα γενικά: Πάντα ο άνθρωπος στις ασθένειες του είχε την τάσι ναναζητά υπρφυσικές δυνάμεις από αμάθεια και δεισιδαιμονία. Ιερά δέντρα η πόαι, που είχαν μαγική δύναμι, αναφέρονται από αρχαιοτάτων χρόνων. Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται το φυσικό δουδαΐμ, ο δε Όμηρος αναφέρει το μώλυ. Τον μανδαγόραν αναφέρει ήδη και ο Ιπποκράτης εις το «Περί τόπων κατά άνθρωπον» ως ναρκωτικόν «Τους ανιωμένους και νοσέοντας και απάγχεσθαι βουλομένους μανδαγόρου ρίζαν πρωΐ πιπίσκειν έλασσον ή ως μαίνεσθαι». Ίσως και ο σπόγγος που προσεφέρθη με όξος εις τον Χριστόν κατά την σταύρωσιν του να είχε αυτό το ναρκωτικό. Κατά τον μεσαίωνα η δεισιδαιμονία για τον μανδαγόραν έφθασε το ζενίθ. Στην Ιερά Εξέτασι, όστις συνελαμβάνετο με ρίζες του φυτού αυτού εθεωρείτο ως μάγος και εκαίετο. Χαρακτηριστικόν είνε και τούτο, ότι μια από τις σπουδαιότερες ερωτήσεις του δικαστηρίου στη Ζαν ντ΄Άρκ ήταν «τι έκαμνε με την ρίζα του μανδαγόρα»! Για τις δεισιδαιμονίες του λαού μιας περί του φυτού αυτού έχομεν ως μοναδικές πηγές πρώτα τον ιατροδιδάσκαλον διονύσιον Πύρρον τον Θεσσαλόν και έπειτα τον αείμνηστον Ν. Πολίτην. Ο πρώτος γράφει το 1850 στη «Φαρμακοποιΐα» Του Καμπανά που μετέφρασε: «Ο μανδαγόρας είνε εν από τα επτά αρχαία τερατοποιά βότανα, τα οποία τέτε έκαζον εκ της γης με τινας ευχάς και τελετάς, τόσον εις την Κύπρον, όσον και άλλας νήσους Αιγαίου Πελάγους και εις τας Αθήνας, και αυτά εισί τα οποία σήμερον ουδέ εν πιστεύονται ως τοιαύτα.» Ο δε Ν. Πολίτης εις το δέκατον πέμπτον κεφάλαιον «Φυτά», αριθμός 322 από τας «Παραδόσεις» στη σελίδα 177, αναφέρει την παράδοσι της Μήλου περί μανδαγόρα, που είνε ενδιαφέρουσα και την παραθέτω ολόκληρη: «Η φιστουλόριζα μοιάζει με μωρό παιδί στο σχήμα και δεν πρέπει να την ξερριζώση άνθρωπος, γιατί αμέσως πεθαίνει. Αλλά πρέπει να την σκάψη γύρω-γύρω και να βγάλη το χώμα και ύστερα να την δέση μ΄ένα σκοινί και την άκρη του σκοινιού να την δέση στο πόδι ενός γαϊδάρου ή μπουλαριού. Ύστερα να χτυπήση το ζω για να το αναγκάση να προχωρήση και έτσι να την ξερριζώση. Όταν ξερριζώνεται από τη γη η ρίζα κλαίει σα μικρό παιδί και το ζω που μεταχειρίστηκαν για το ξερρίζωμα ψοφά. Έπειτα την παίρνουν και την τυλίγουν με προσοχή σε μαντήλι και την πάνε στο γητευτή και την ετοιμάση για να γιατρέψη το φίστουλα.» Ο Πολίτης εις τας «Σημειώσεις» του λέγει σχετικά: «Η ρίζα, η θεραπεύουσα το συρίγγιον, λέγεται ανθρωπόμορφος και προς εξόρυξιν αυτής παραγγέλλονται προφυλάξεις αναγκαίαι όπως σωθή ο εξορύττων εκ του θανάτου. Τοιαύτας προφυλάξεις ελάμβανον και οι αρχαίοι προς εξόρυξιν ριζών, αίτινες επιστεύετο ότι είχον θαυμάσιαν ενεργείας και ας ανέσπων διά κυνός. Ούτω την αγλαόφωσιν, ήτις δια τούτο ελέγετο και κυνόσπαστος. Προ πάντων δε τον μανδαγόραν ούτως εξώρυττον κατά τους μέσους χρόνους και κατά τους καθ΄ημάς έτι. Αλλά και αυτόν τον μανδαγόραν γινώσκει ο καθ΄ημάς λαός και νομίζει ότι είνε έμψυχος και οτι εκριζούμενος φωνάζει. Και η λέξις διετηρήθη, μικρόν παραφθαρείσα, μανδαγόρα. Νυν αι ρίζαι του μανδαγόρα διασκευάζονται εν Συρία, οπόθεν κομίζονται και εις Ελλάδα και τας ελληνικάς χώρας, έχουσι δε συνήθως μορφήν γυναικός. Ο κατά τας αρχάς του παρελθόντος αιώνος ζήσας Επιφάνιος Δημητριάδης περιγράφει αρρένα μανδαγόραν, ον επεδείκνυεν εις αργύρτης «μιαν ρίζαν τετορνευμένην με γένεια και μουστάκια κατασκευασμένα και με χάνδρινα μάτια» και προσθέτει ότι ο εξαιρών τα πλεονεκτήματα αυτού έλεγε: «Συμφέρει εις τον έρωτα, συμφέρει (εις το πλούτος, Έχει ενέργειες πολλές, θαύματα κά(νει ούτος.»» Πιστεύεται ότι ο κάτοχος μανδαγόρου ευημερεί, αυξανομένου του πλούτου αυτού, αυτή δε η δοξασία είνε κοινή και εις άλλους λαούς. Επίσης δε συμφέρει εις τον έρωτα, διότι εξ αυτού παρασκευάζονται φίλτρα, υπέρ και οι αρχαίοι επίστευον, δι’ δ’ και η Αφραοδίτη επεκαλείτο Μανδαγορίσις. Αλλά και προς θεραπείαν δεινών νόσων νομίζεται χρήσιμος, κατά δε τας μεσαιωνικάς δοξασίας εποίει γόνιμους τας στείρας γυναίκας.»

Άγνωστος συλλογέας (1937)

«
1
. . .
4
5
6
7
8
9
10
. . .
2837
»

Search

Filters

Αγάπησεν ο χουχουλιός την βρωμοπεταλίδα, την αναγούλα του χωργιού και την ανατριχίλα

Είν' αλλουνού παπά Βαγγέλη