Search

Now showing items 1-10 of 3988

Άει στο σπίτι σου πορέψου και στη γειτονιά πομπέψου

Πουλίτση, Δήμητρα (1940)

Άει στη γειτονιά πομπέψου κι' έλα σπίτι σου πορέψου

Τσάκωνα, Μαγδαληνή Κ. (1944)

Γυρεύεις βελόνι, δε σου δίνει, γυρίζεις και βρίσκεις στο σπίτι σου...

Παρά τα Ηπειρομακεδονικά σύνορα, υπεράνω της μεγάλης βλαχικής κωμοπόλεως Σαμαρίνης, υψούται η δασώδης κορυφή του Λύγγου, ήτιε διέσωσε το αρχαίον αυτής όνομα υπό το νεώτερον Σμόλυγγος και ής το ακρότατον σημείον είναι φαλακρόν. Εκεί επί της φαλάκρας ευρίσκεται η πρώτη των λιμνών τούτων της Πίνδου, εν μέσω ομαλού εδάφους, έχουσα περιφέρειαν 320 βημάτων και σχήμα εντελώς κυκλικόν. Το βάθος αυτής δεν εγένετο δυνατόν μέχρι σήμερον να καταμετρηθή ως και των άλλων δύο επίσης, ένεκα δε του μεγάλου βάθους το χρώμα του ύδατος της φαίνεται υποπράσινον, εμπνέον φρίκην και ανατριχίασιν. Τρέφει δε βατράχους και ιχθύς μεγάλους μέλανας και δυσειδείς. Αλλ’ εν γαλήνη πλήρη είναι ορατοί εις τον πυθμένα αυτής προς τας όχθας λίθοι λευκοί ογκώδεις, περί ών διηγούνται οι περί αυτήν βιούντες κατά το θέρος βλαχοποιμένες, ότι ο Δράκος της λίμνης ταύτης ήλθε ποτέ εις μονομαχίαν μετά του Δράκοντος της Λίμνης Τύμφης, απέναντι του Σμολύγγου κειμένης και χωριζομένης απ’αυτού υπό του ποταμού Αώου. Βουβούσα νύν λεγομένου εκείσε. Και ότι ούτος μέν ελιθοβόλει εκείνον εκσφενδονίζων λίθους παμμεγίστους, οίτινες είναι οι και νύν εν τω βάθει της λίμνης ορώμενοι, ενώ ουδόλως περί αυτήν φαίνονται βράχοι, αλλ’έδαφος ομαλόν, ως είρηται και δάσος κάτω αδιέξοδον και παρθένον ο δε Δράκος της Λίμνης του Σμόλυγγου έριπτε κατά τούτου ολοκλήρους κορμούς πελωρίων δένδρων, οίτινες διακρίνονται ακόμη εν τω πυθμένι της λίμνης της Τύμφης, ενώ πέριξ δεν υπάρχουσι δάση, αλλά βράχοι υψηλοί και απότομοι.

Κρυστάλλης, Κώστας (1948)

Λίμνη. Προ του λιμένος Αγ. Νικολάου υπάρχει μία λίμνη, νυν συγκοινωνούσα με την θάλασσαν, μεγάλου βάθους. Υποτίθεται ότι προήλθεν από καθίζησιν ηφαιστειογενή. Το βάθος της , μέχρι 90 μόνον μέτρων έχει υπολογισθή, κατά τας κρατούσας αντιλήψεις είναι απύθμενος. Οι Γερμανοί υποχωρούντες το 1944 έρριξαν μέσα στη λίμνη αυτοκίνητα και άφθονον πολεμικόν υλικόν, τα οποία εξηφανίσθησαν. Η Λίμνη ήτανε μια μεγάλη γειτονιά. Ήτανε Μεγαλοβδομάδα που ζυμώνουνε όλοι οι Χριστιανοί για του Χριστού τη Χάρη. Η παπαδιά τση γειτονιάς εβγήκε κι εζήτηξε προζύμι. Καμμιά γυναίκα δεν τσήδωκε, και τότες η παπαδιά εκαταρίστηκε και είπενε: «Αϊ που να βουλήξη ο τόπος». Κι εβούλιαξε ο τόπος κι η παπαδιά μαρμάρωσε. Ένας πετεινός ήβγαινε κάθε ντις και ντάη κι ήκραζε μέσα στη λίμνη, κι ένας βουτηχτής την είδενε την εκκλησία. Μια φορά βουτηχτάδες εβγάλανε τη μαρμαρωμένη παπαδιά, κι ένας αρχαιολόγος επήγε κι ήκοψε τα χέργια και την κεφαλή και τα πήρε κι εμίσεψε.

Φραγκάκι, Ευαγγελία Κ. (1949)

Όση λύπη και νάχη ο άντρωπος, θάρθη στιμή που θα γελάση, γιατί και της Παναΐτσας τ’ αχείλι εγέλασε και ακρουμάσου να ιδής: όταν σταυρώσανε το Χριστό, σούμενα πετούμενα επήγανε ναν τη παρηγορήσουνε την Παναΐτσα πήγε κ η χελώνα με το παιδί της ντούκου ντούκου ναν την παρηγορήση. Τη νια μεριά όμως την κλώτσαγε ο ένας, την άλλη ο άλλος και δεν μπόρηγε να κοντοζυγώση την Παναΐτσα «Ήλιε μου και ζαφειράκι μου» λέει τότε κείνη στο χελωνόπλο της «άει να φύγουμε, τι δε μας πιάνουνε εμάς σε χαρτωσιά, μάιδε σε ρώτηση μας παίρνουνε Τόμου η Παναΐτσα «ήλιο και ζαφείρι». Το χελωνόπλο, γέλασε. Για ‘τρα, για ΄τρα, θα είπε μέσα της, το παλιοχελωνόπλο ναν το λέη ήλιο και ζαφειράκι! Και γέλασε. Κι από τότε όση λύπη νάχη κανείς, θα γελάση, γιατί γέλασε κ η Παναΐτσα.

Τσάκωνα, Μαγδαληνή Κ. (1944)

Ο προυφήτ’ Ηλίας έκανε παράπονο στο Θεό. Ήβλεπε στραβά πράματα κι στεναχωριόdανε. – Μα πώς τσι βλέπεις αυτούνοι κι δεν τζι τιμωρείς; Ρώταγε το Θιό. – Άμα είσι Θιός, τούλεγε Κείνος, πρέπ’ νάχ’ς και κοιλιά φαρδειά να παραβλέπ’ς. – Θα μι δώσ’ς μένα ένα μήνα να γίνω Θιός ναν τζι τιμωρήσω αυτουνούς. – Δεν θα τα καταφέρ’ς. - Θα τα καταφέρου. – Άνdε να δούμι. Πάρ’ ένα μήνα νάσι σύ ο Θεός. Αρχίνησι ο προφήτ’ Ηλίας τότες κι’ έκανε μπουμπουνητά, βροχές, σεισμοί, κακό. Πήγε να καταστρέψη τον gόσμο. Έστειλ’ ο Θιός κι τον φώναξε : - Συ τρείς μέρες έχεις μονάχα πούσι στον ουρανό κι κονdεύ’ς να καταστρέψ’ς τον gόσμο φαντάσου σα θα μείν’ς ένα μήνα. – Άει φύγ’ από δώ και να μην πάς άλλο να κατοικοήσ’ς ανάμισα στουν gόσμο , φύγε ψηλά στα βουνά, να μη dουν βλέπ’ς. Έτσι τον έβαλε μακρυά στα βουνά, να μη βλέπη, πούτανε στενόκαρδος. Ο Θεός πολλά πράματα προβλέπει

Λουκάτος, Δημήτριος Σ. (1940)

Νυν απολύοις τον δούλον σου, Δέσποτα

Παπατσώνης, Τάκης Κ. (1943)

Η τρίτη τέλος Λίμνη της Πίνδου, κείται επί του Λάκμωνος νύν Περιστέρι, κορυφής ής το ύψος υπολογίζεται ίσον του μεταξύ της Τύμφης και του Λύγγου, κειμένης δε άνωθεν του Μετσόβου και του Συράκου. Η Λίμνη αυτής, πολύ μικροτέρα των δύο προηγουμένων, είναι στρογγύλη και καλείται βλαχιστί, διότι Βλάχοι και περί ταύτην βιούσι, Βρίγγα (κύκλος), είτε εκ του κυκλικού της σχήματος είτε διότι το ύδωρ αυτής, το οποίον εξέρχεται επί της επιφάνειας της γής από βράχον και μετά ελικοειδή ρούν σχηματίζει αυτήν, χωνεύει εν τω πυθμένι της περιστρεφόμενον ως προς τον τοιούτον δε ρούν και την περιστροφήν του ύδατος της λίμνης ταύτης, αναφέρουσιν οι περιοικούντες, ότι ο Δράκος αυτής εξελθών εν μορφή όφεως από του βράχου, αφ’ού εκπηδά το ύδωρ,έρπων δε επί τι διάστημα ελικοειδώς,εισήλθε πάλιν υπό την γήν εις το μέρος ένθα η λίμνη χωνεύει, δηλ. εις το μέσον αυτής και ότι αμέσως τότε ανεπήδησαν τα ύδατα, τα οποία ακολουθούντα τα ίχνη του Δράκου εσχημάτισαν τον ελικοειδή ρούν των και την περιστρεφομένην Δρακολίμνην. Αλλ’ εκτός της οφειοειδούς μορφής ο Δράκος ούτος λαμβάνει και μορφήν κριού, διότι διηγούνται ότι ενεφανίσθη ποτέ υπό τοιαύτην μπρφήν και ρβάτευσεν το περί την λίμνην νεμόμενον ποίμνιον προβάτων. Τα πρόβατα εγέννησαν εις τα χειμαδιά ωραιοτάτους αμνούς, αλλά κατά την άνοιξιν, ότε το ποίμνιον ανήλθεν εις τας θερινάς βοσκάς των βουνών, άπαντες οι αμνοί ούτοι επήδησαν εις την Δρακολίμνην του Λάκμωνος, εν ή και απελιθώθησαν. (εβάτευσε=επέβη) (Πολίτου Παραδόσεις Α, σελ. 272)

Κρυστάλλης, Κώστας (1948)

Ήπιενε το αίμα της καρδιάς μου!

Βογιατζίδης, Ι. Κ. (1949)

Ότι πολυτιμότερο είχα, διότι άνευ του αίματος αδυνατός η ζωή

Αει να φας ένα gομμάτ' ψωμί, να gξεχάσ'ς τα bετούνιο