Search

Now showing items 1-10 of 3168

Σ το νυν και αεί

Σιγάλας, Α. (1924)

Μια φορά ένας Χιώτης καυχότανε πως γνώρισε φαρσί τα αρχαία ελληνικά. Μια μέρα, ο καντυλανάπτης μαζί με τον αριστερό ψάλτη της εκκλησίας, για να περάσει η ώρα ως ότου να χτυπήσει η καμπάνα του εσπερινού.. ξηγούσανε τροπάρια! Και στην αρχή μεν, οπωσδήποτε τα καταφέρναμε. Αντιστάσεως μη ούσης δηλ. βγάζανε κάποιο νόημα. Όταν όμως φτάσανε στις Καταβασίες των Χριστουγέννων που είνε εις στίχους Ιαμβικούς και διαβάσανε τον στίχον <Νύν ποτυιάται της παλιγγενεσίας>εκεί πλέον δεν μπορέσανε να προχωρήσουν. Τα μπερδέψανε, ζαλισθήκανε, σκοτισθήκανε και νόημα μηδέν. –Αμ, καυμένε, είπε τότε ο ψάλτης : Τι καθόμαστε και σκοτιζόματσε; Να πάμε στον δάσκαλο να μας τα εξηγήσει. Δάσκαλος δε, θα το εννοήσατε βέβαια, ήταν ο δεινός ελληνιστής, ο χιώτης που γνώριζε τα ελληνικά φαρσί. Φτάσανε στο γραφείο του. –Δάσκαλε, το και το. – Ευχαρίστως, παιδιά μου εις ποιον κείμενον έχετε απορίαν; Έχετε υπόψη σας κανένα αρχαίον συγγραφέα, ή –Δάσκαλε, τον διακόψανε, θέλουμε να μας εξηγήσεις τι θα πεί το : <Νύν ποτνιάται ης παλιγγενεσίας> -Αυτό μόνον; Λοιπόν παιδιά μου, το <νύν> είνε πάντα νύν! –Και το <ποτνιάται> τι θα πεί; -Και το <ποτνιάται> παιδιά μου είναι και αυτό κάτιν τις. –Καλά. Άμ το < της παλιγγενεσίας> πως το εξηγείς; <Μωρέ διαβόντρον κουλούκια, είπεν έξω φρενών ο δάσκαλος, εγώ θα σας τα εξηγήσω όλα. Και τους έδιωξε. Και έτσι έγινε η μετάφραση του <Νυν ποτνιάται της παλιγγενεσίας> από το αρχαίον κείμενο στη δημοτική μας γλώσσα.

Άγνωστος συλλογέας (1929)

σμιρδάκια (τα) Ταύτα πιστεύουσιν ότι είναι βρέφη αβάπτιστα αποθανόντα και εις πνεύματα πονηρά, άλλ' ουκ αεί βλαβερά, μεταβληθέντα. Πιστεύεται δε ότι βόσκουσι τα νύωτα το χόρτον φλουσκούνι.

Παπαϊωάννου, Κωνσταντίνος Ι. (1922)

Ο δε τα νύν περί του όρους τούτου (Δίβρης) μύθος έχει ως εξής : Όντας τα στοιχειά του τόπου επάλευαν αναμεταξύ τους, παρουσιαζόμενα σαν άλογα, ψαργιά (λευκά) και ντοργιά (κοκκινωπά), το στοιχειό του τόπου ενίκκσε με τούτο το στρατήγημα. Έσκαψε πρώτα με το πόδι του τη γή και έφτιασε λάκκο και μέσα έκρυψε έναν άνθρωπο και του έδωσε και μια σιδεροματσούκα και τον εδιάταξε να βαρή τα ξένα στοιχειά στο ζερβί ριζαύτι και έτσι τα ενίκισε και τα έδιωξε. Απάνου όμως στον πόλεμο κάποτε ο κρυμμένος άνθρωπος εβάρυγε κατά λάθος τους δικούς του και τότες εκείνοι εφωνάζανε το σύνθημα <Κομμοίς στα χέργια σου’’ ή κατ’άλλους ‘’Κόμπος στα χέργια σου’’ και ο άνθρωπος εκαταλάβαινε το λάθος του και εβάρυγε μόνον τους αντίθετους.

Κορύλλος, Χρήστος Π. (1926)

Της γριάς οι σωροί (τοπ.) και ενταύθα ως και εν πολλοίς άλλοις χωρίου της Γορτυνίας υπάρχει η Πανελλήνιος παράδοσις της γρηάς εκέινης, ήτις πλησιάζοντος του τέλους του μηνός Μαρτίου, εφέρθη υπεροπτικώς περιγελάσασα τούτον δια της παροιμιωδουςπλέον παραμεινάσης φράσεως : “Πρίτς, Μάρτη, τα ξεχείμασα τα προβατάκια μου”. Μετά την τρομεράν εκδίκησιν του Μαρτίου, κατά την παράδοσιν, οι διερχόμενοι εκ του μέρους εκείνου έρριπτον και από μιάν πέτραν, προς αιώνιον ανάθεμα της γραίας. Ούτω εσχηματίσθησαν εκ των ριπτομένων λίθων ενταύθα τρεις σωροί, προς ούς οι διερχόμενοι νυν διαβάται θεωρούσι καθήκον να ρίπτωσι και ούτοι από ένα λίθον. Αλλαχού συνήθως υπάρχη εις μόνον σωρ΄'ος, “της γριάς ο σωρός” καλούμενος, εν Βλόγκω δε “της γριάς ο τροχός”.

Σακελλαριάδης, Χ. (1923)

Εν Πελοποννήσω πιστεύεται ότι κάθε χωργιό ή κάθε περιοχή έχει και το στοιχειό της και το φυλάει από άλλα γειτονικά στοιχειά που προσπαθούνε ναν τους βλάψουνε. Εις τα πεδινά χωρία της Ηλείας τοιαύτη υπήρχε πρότερον η πεποίθησις ότι υπήρχον Στοιχειά, ώστε ήσαν και άνθρωποι, Ζονδιαραίοι (ζούδιο=Στοιχειό) οι οποίοι ηδύναντο με εξορκισμούς να καρφώνουν τα στοιχειά εις δένδρα ή εις τοίχους ερειπών ή εις βράχους κ.τ.λ. Οι τοιούτοι δια να εμπνεύσουν την περί Στοιχειών πεποίθησιν του λαού, την νύκτα μετεμορφούντο εις Ζούδια ή Στοιχειά. Σημειωτέον ότι εκεί, πριν ή εμφυτευθούν σταφιδάμπελοι κ.τ.λ διεχείμαζον εις τα λειβάδια πολλ΄;α ποίμνια, οι δε ζωοκλέπται εμηχανώντο πολλά δια να τρομοκρατούν τους ποιμένας και κλέπτωσιν ανέτως. Τα νύν δεν υπάρχουν Ζουδιαραίοτ, του λαού ξυπνήσαντος.

Κορύλλος, Χρήστος Π. (1926)

Κυλίdρησε ο τέντζερές και βρήκε το καπάκι του

Αποστολίδης, Μύρτιλος Κ. (1922)

Αναλόγος τη αρχ: Όμοιος ομοίω αεί πελάζει. Και τη: βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ...

Γένηκε άττητος

Κουκουλές, Φαίδων (1927)

Το στριψε, έφυγε...
Εκ του άνθους, άθος, άθητος...
Άθος εις παλαιότερους αιώνας και νύν εν Κρήτη, λέγεται η στάκτη...

Τάνι πι τάνι

Περιστιάνης, Ιερώνυμος Κ. (1925)

Εκ του αρχαίου “ή ταν ή επί τας”. Λέγεται νύν εν Κύπρω προς εκδήλωσιν απελπισίας. Εγώ εννά πάω εσσώ της τζαί τάνι πι τάνι = οτι τρέξη ας κατεβάση, εγώ θα πάω εις το σπίτι και ας γίνη ότι θέλει...

Εκ ταύτκο προήλθε και η σημασία της κολάσεως. Στα τάρταρα, στημ πίσσα, στήγ κόλαση να πάς, ηκούσαμεν να εκφέρη εν κατάρα γυνή τις εκ Μάνεις. Η σημασία αύτη, δηλ. της κολάσεως πιθανόν να προήλθεν εκ της εκκλησιαστικής παραδόσεως, ή, απήχησις εύρηται εν στίχω κασιγνώστου άσματος του Λαζάρου(πε μου Λάγαρε, τι είδες εις τα τάρταρα που πήγες). Αλλά πολύ μεγαλυτέραν επίδρασιν της εκκλησιαστικής παραδόσεως έσχεν ως προς τούτο παρά τω Ελληνικώ λαώ κι αθάνατος αρχαία Ελληνική τοιαύτην. Ούτω μόνον εν τη ανωτέρω κατάρα (στα Τάρταρα στημ πίσσα)συνταντίζεται η έννοια των ταρτάρων, προς την της Χριστιανικής κολάσεως, τη πλήρους ως γνωστόν εκλογών, πυρός και πίσσης. Αλλ’όπως παρά τοις αρχαίοις τα τάρταρα ήσαν χάσμα σκοτεινόν και κατάψυχρον υπό την γήν (Κρνόεις Τάρταρος παρ’ Ησιόδω)και εις τοσαύτην απόστασιν υπο τον Άδην κέιμενα, όσον απίχει ο Οδρανός από της γής (Ομ.θ.ητε) ούτω και παρά τω ελληνικώ λαώ νυν τα τάρταρα νιμίζονται ότι είναι κάτω της γής, πλησίον του Αδού, αλ’ ετέρον δε κατάψυχρα κα9ο ζοφερά, ως μαρτυρεί και το επίθετον αυτών κρνοπαγωμένα. Ούτω στα τάρταρα του Άδου υον επήγε (Παίβλια Γορτυνία), λεγόμενον διαν της επτώσευσεν ή έκαθεν άλλην σοβαράν ζημίαν δηλ. κατεβαραθρωθή ως προς το Ζείποτε εξ άλλου ζοφερόν και ανήλιον, εκομένως κατάψυχρον ταρτάρον είναι το πασίγνωστον τουρτουρίζω (ταρταρίχω), πλασθέν και ονοματοποίησιν, όπερ πιθανώσι και το αρχαίο τάρταρος. Ως προς την σημασίαν τη λέξεως τάρταρης παρατηρούμεν τα εξαί: Πρώτον και κύριον είναι συνένυμο τη Χάρος, ως τούτο δείκνυται εκ του εξής μοιρολογίου. (Παιδιά καλώς εσμίζαμε)

Σακελλαριάδης, Χ. (1923)

«
1
2
3
4
. . .
317
»