Πλοήγηση Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας ανά Κατάταξη παράδοσης (κατά Πολίτη) "Παράδοση ΛΑ"

Άκουσα και όργανα μια φορά. Κι φωνή πρώτης γραμμής. (σε ξάγναντο).

Λουκάτος, Δημήτριος Σ. (1959)

Άλλη να βολά ο ίδιος ο μπάρμπα Γιώργης ο Τσόκας ερχότανε από τα Γρεβιτσά. Νύχτα, σκοτάδι. Εκεί κάτω από το Ζιζάνι βλέπει δυο να κατεβαίνουνε. «Ώρα καλή, πατριώτες, κατά που; - Κατά του Καπλάνι, του λένε. – Έ, κι εγώ στο Καπλάνι πάω, πάμε μαζί. Τραβάγανε, εκείνοι μπροστά, αυτός πιο πίσω. Μ’ αντί να τραβάνε τον ίσο δρόμο τραβάγανε κατά το γκρεμό να τόνε σκοτώσουνε τον άνθρωπο. Κάποια βολά το κατάλαβε...

Ταρσούλη, Γεωργία (1939)

Άλλη φορά επήαινε ένας παπάς στο Μαγγανίτη, εξημέρωνε μια εορτή, στο δρόμο κατεσκευάστη ένα σύννεφο ‘πο πάνω του. Ο παπάς τα μπέρδεψε κ’ άρχισε κ’ έλεε το Χερουβικό. Και άμα ‘τελείωσε το Χερουβικό εσκόρπισε αυτό το θεριό και ήτανε σάμπως εχάλα ο κόσμος.

Σπυριδάκης, Γεώργιος Κ. (1962)

Άλλι μια φουρά τ’ σχουρεμένη τ’ μάναμ μπήρε απ’ τουν κάμπου ως του σπίτ’ απ’ του κουντό κι πότε βέλαζι σα γίδ’, πότε νιαούλζε σα γάτα, άμα έφτασι σπίτ’ άναψε ίσια του καντήλι κι έτσ’ ξηφανίσκει. (Πρόκειται για σιαταναρέους).

Μελάς, Δ. Κ. (1951)

Άμα δη κανείς πειρασμούς δεν πρέπει να το μαρτυρά, γιατί ή θα τόνε σκοτώσουνε ή θα πάρουνε το νου του. Παλιά οι παπάδες δεν ηξέρανε να καλοβαφτίζουνε τα παιδιά και για κειόνα τα πειράζανε οι πειρασμοί.

Λιουδάκη, Μαρία (1938)

Άμα καμμιά φορά πάθη κανείς παράλυση ή άλλη βαρειά αρρώστεια απότομα, λεν ότι πάτ’σε την τάβλα του Σαϊτάν’. Η τάβλα του Σαϊτάν’ βρίσκεται στα Στεφάνια, στα λαγκάδια και στους γκρεμούς. Εκεί τρων αυτοί, κει μαζεύουντι. [Στεφάνια= Απότομοι βράχοι παρά τον Άραχθον]

Οικονομίδης, Δημήτριος Β. (1959)

Ο “όξ από 'πά”

«Άμα τη νύχτα πορπατής και σ’ απαdήξη όξ’ από πά (= δαίμονας) δεν θα σε χαλάση ά σ’ ακλουθά τεσσαραμμάτης σκύλος. Και σκύλο όμως να μην έχης μπορεί να γλυτώσης ά βαστάς μαυρομάνικο μαχαίρι. Σα βαστάς μαυρομάνικο μαχαίρι και σ’ ακλουθά και τεσσαραμάτης σκύλος δεν έχεις να δουλιάσης καθόλου (= να φοβηθής). Υπάρχει και η εξής παραλλαγή: «Άμα bερνάς από καμμιά βαρυτοπιά και σ’ απαdήξη όξ’ από ‘πά, κάμε...

Οικονομίδης, Δημήτριος (1934)

Άνεμος είναι ο διάβολος και τα ανεμικά = τα δαιμόνια.

Ρωμαίος, Κωνσταντίνος Α. (1920)

Άνομος (ο) = διάβολος, ανήρ.

Άγνωστος συλλογέας (1927)

Άνομος = διάβολος – εν Φλογιτά προφέρουν Άνεμος εν τη αυτή σημασία.

Τουργούτης, Αλ. (1892)

Άσχημα να βγης μεσάνυχτα αν δεν κράξουν τα κοκόρια. Είναι όλα τα σεϊττάνια στο πόδι κι όλοι οι βόλακοι (βόλακας θα βγη.) Τον πρώτον καιρόν, που βγαίναν τη νύχτα, εύρισκαν κάτι ζαγκούλια. Το ίδιο λέει για το μεσημέρι. «Έτυχε πάν στο μεσημέρι».

Ιωαννίδου, Μ. (1943)

Διάβολος

Αγένητος= Διάβολος ης ως πάντοτε ες τον γεννώντουσαν εις την κολάσεως.

Ζαράφτης, Ιωάννης

Αγκλέουρας λέγεται και το κακόν, το δαιμονικόν πνεύμα, ο διάβολος και εν κατάρα «σύρε στον αγκλέουρα!» (Κυρίως αγκλέουρας (ο)= παιδί δύστροπο και γκρινιάρικο)

Μουσούρης, Σπύρος Ν.

Αι γυναίκες ουδέποτε λέγουν το όνομα διάολος αλλ’ αντ’ αυτού το ανάκρα να μην έχη» σπανιώτερον δε το «Σαϊτάνης» ή «Γιούδας» ή «Σατανάς» αι γραίαι λέγουν και το «γ…. το γόνατ’.άλλαι φράσεις είναι ο όξω ή μακριά απ’ εδώ. Άλλαι φράσεις εντονώτεραι επί σατανική επιδράσεως οιονεί εξορκιστικαί υπό γραιών λεγόμεναι είναι, αι Γα… το παλιοτσάρχο του» σαράντα κορίτσια να τον γα….και μισό.»

Άγνωστος συλλογέας (1903)

Ανάβαλτος= ο δαίμων.

Άγνωστος συλλογέας (1903)

Ανάβαλτος= ο δαίμων.

Σάρρος, Δημήτριος Μ. (1893)

Οβουρό

Ανάμεσα από ελάτια και χωράφια σώζονται στη Βυτζίστα ερειπωμένοι τοίχοι σε σχήμα κυκλικό. Το περιφραγμένο μέρος, στα παλιά χρόνια, χρησίμευε για στάλος των γελαδιών του χωριού. Μια νυχτιά, δαιμονικό μπήκε στο σταλό κι αναστάτωσε τα γελάδια. Ο γελαδάρης την άλλη μέρα μολογούσε και έλεγε. «Είταν ένα μούργκο γομάρι ψηλό δυο φορές σαν τουν τοίχου. Του γουμάρ πήδσι τουν τοίχου κι μπήκε στουν ουβουρό. Το...

Χατζηγάκης, Αλέξανδρος Κ. (1948)

Αναθέματος, ο= εκ των πολλών ονομάτων του Διαβόλου, επίσης λέγεται και ως όνομα ο αναθεμάτον. Ρε τι σου κάνει ο αναθεμάτον!

Ρωμαίος, Κωνσταντίνος Α. (1920)

αντίθεος, ο= ο διάβολος, μόνον εν τη βλασφημία: “γαμώ τον αντιθεό σου!”

Βογιατζίδης, Ι. Κ. (1918)

Αντίμαχος: Σατανάς

Τσικόπουλος, Ι.