Αναζήτηση
Αποτελέσματα 10001-10069 από 10069
Άπιαστα πουλιά χίλια 'ς τον ταβά
(1915)
Ερμηνεία: Λέγεται κατ' ανθρώπων οι οποίοι λέγονται μετ' εγκαυχήσεως οτι θα γευθώσι πλούσιον δείπνον προτού να πορισώνται τα προς τούτο αναγκαία, εν γένει δε λέγεται κατα παντός όστις μετά ποιάς τινός βεβαιότητος εκφράζεται ...
Απού τον Άη Σίδερο ως τη Φανερωμένη ήχασα τη 'υναίκα μου με μια βρουλιά δεμένη κι' όποιος την εύρ' ας τη χαρή και τη βρούλια ας μου φέρει
(1963)
Λέγεται όταν επιχειρεί κανείς να συγκρίνη δυο πρόσωπα ή πράγματα, που δεν έχουν ομοιότητα. Λέγεται συνήθως μόνον ο πρώτος στίχος. Άη Σίδερο και Φανερωμένη = τοποθεσίες σε άλλα χωριά της Νάξου
Τ' Αντιπάσχου τη Δευτέρα, μή(δ)ε ράμμα στη βελόνα
(1937)
Αντιπάσχου αντί Αντίπασχα. Η Κυριακή του Θωμά καλείται Κυριακή του Αντίπασχα, διότι από της ημέρας ταύτης παύει η μεγάλη εορτή του Πάσχα. Εν τούτοις και την Δευτέραν του Θωμά – Τ' Αντιπάσχου – οι γυναίκες κατά τους παλαιούς ...
Δε bορεί Άης Νικόλας να μη d΄ασπρίση τα ενάκια dου
(1963)
Λέγεται, όταν χιονίση τις ημέρες του Αγίου Νικολάου
Για να καταλάβης τον άνθρωπο, θέλει να φάης εμάϊτ του τρία μόδ' αλάτσι
(1934)
Δια να δυνηθή τις να κρίνη περί του χαρακτήρος των ανθρώπων δεν αρκεί ολιγοχρόνιος συναναστροφή αλλά μακρά συνδιαίτησις τόση, όσην θα απητεί η κατανάλωσις τριών μοδιών άλατος. Λεγ. Ίδια επί των γνωρίμων μας, ων η περί αυτών ...
Το ζ' ταιριασμένο αντρόενο και το γιοργό ζευγάρι
(1939)
Γιοργιό = γλήγορος, σβέλτος, επιδέξιος(σ. 161,74) η γιοργάδα
Λάχανα στη μάννα μου λάχανα στον άντρα μου κάλλιο με την μάννα μου πάρεξ με τον άντρα μου
(1963)
Η παροιμία λέγεται από την βαρυεστημένην εκ της κακής ζωής σύζυγων προς τον άνδρα της ή την οικογένειά του
Καλή αντάμωση στου Κρεββατά το χάνι
(1943)
Ο Κ. Νεστορίδης σημείοι ειρηνικώς , επί των αδυνάτων .
Καλή αντάμωσι στου Σκορδά το Χάνυ
(1943)
Ο Κ. Νεστορίδης σημείοι ειρηνικώς , επί των αδυνάτων .
Αγάπησεν ο χουχουλιός την βρωμοπεταλίδα, την αναγούλα του χωργιού και την ανατριχίλα
(1918)
Ερμηνεία: Είναι ο ομηρικός στίχος (Οδ. ρ. 218): Ως αιεί τον ομοίον άγει θεός ως τον ομοίον, η αρχαία παροιμία: 'Ομοιος ομοίω αεί πελάζει. χουχουλιός είναι θαλάσσιον οστρακόδερμον παρόμοιον καθ' όλα τω χερσαίω κοχλία, αλλά ...
Ο άνθρωπος είναι γλυκός σαν το μέλι και βαρύς σαν το μολύβι
(1956)
Δια της ως άνω παροιμίας, εννοείται, οτι ο κάθε άνθρωπος, ευκόλως αγαπιέται και αναζητείται από τους άλλους, αλλά και ευκόλως επίσης γίνεται βαρετός, ήτοι, ευκόλως τον βαριώνται οι άλλοι. Ιδίως, η παροιμία αυτή λέγεται δια ...
Θέλει άνθρωπο από σόϊ και σκυλλί απίό στάνη
(1956)
Η παροιμία αυτή λέγεται κυρίως δια τους ανθρώπους εκείνους, οι οποίοι πρόκειται ή έχουν αναλάβει ανώτερα αξιώματα χωρίς να τα αξίζουν. Ενοείται δε δι αυτής, οτι ο άνθρωπος αυτός που ανέλαβε το αξίωμα αυτό δεν ήτο ο κατάλληλος, ...
Όποιος κοιμάται το πρωΐ στη gρεβατοπεζούλα, ετότες θένα τη σκεφτή την εδικιά dου 'ούλα
(1963)
Δηλαδή ο τεμπέλης στερείται πείνα
Να 'δα η καμήλα οdε dην ερωτούσα, είdα τσ' αρέσει καλύτερα τ' ανήφορο ή το κατήφορο, λέει, και μα 'χάθηκεν η ίσα στράτα;
(1963)
Δηλαδή ο μέσος δρόμος είναι ο πιο άνετος
Μητε το dρυ να κόψης μηδ' άκοπο να τον αφήσης
(1963)
Dρυ = το δρυν, την δρυν
Μην μας τον πολυπαινεύεις και βράδυ τον βλέπομε
(1958)
Κάποια νύφη πήρε κάποιον με μεγάλη της στεναχώρια διότι έλεγαν ότι έχει ανεπαρκή τα σχετικά όργανα. Την Δευτέρα το απόγευμα η νύφη σκούπιζε ενώ από την μια μεριά κάθοντα ο γαμβρός και την άλλη η μητέρα του και πεθερά της ...
Αν βρέξη ο Απρίλης δώδεκα κι ο Μάης μια και δυο, αξίζει για τον βασιλιά και για όλο του το βιό
Ερμηνεία : Αρκεταί βροχαί κατά τον Απριλίου, ολίγαι δε και κατά τον Μάιον, είναι ωφέλημοι εις τους αγρούς και εξασφαλίζουσι την καλήν εσοδείαν
Έχουν τ' αντρόγυνα κατσά, νάχουν τ΄αδέρφια αμάχη ενάχη τσ' μάνα με παιδί, ως που να μπή τσαί νάβγη
(1908)
Η μεταξύ συζύγων ή αδερφών έχθρα και η κατά του παιδός οργή της μητρός δεν δύναται να είναι ισχυρά, ούτε έμμονος.
Λέει, ώχου, παιδί μου, πως σ' αγαπώ, λε', ετσά θαγαπώ κι' εώ το παιδί μου (ή τα παιδιά μου)
(1963)
Δηλαδή το παιδί δεν αγαπά τους γονείς του, όσο το αγαπουν εκείνοι//Κανένας, λε', είπε dου παιδιού dου, λέει, ώχου, λέει, παιδί μου, πως σ' αγαπώ, λέει, ετσά, λέει, θαγαπώ κι' εώ το παιδί μου//Παιδί μου = θα περίμενε κανείς ...
Της Καλαμάτας το νερό και του Νησού τα ψάρια, της Κορωνιάς το γιάδεμα, μαραίνουν πακληκάρια
(1938)
Γιάδεμα = κεφαλόδεσμος των Κορωναίων γυναικών
Ο φρόνιμος βάνει το λωλό να βγάλη το φίδ' απού μες στη dρύπα (ή από τη dρύπα)
(1963)
Δηλαδή ο επιφυλακτικός, ο λογικός αποφεύγει να εκτεθή και προωθεί στον κίνδυνο τον επιπόλαιο, τον αφελή
Βαστώ, κρατώ τη θέσι μου, τον βάζω ΄ς τη θέσι του
(1950)
Κυριολεκτικώς το βαστώ ή κρατώ τη θέσι μου δηλοί δεν εγκαταλείπω την θέσιν μου, ώτε να την καταλάβη άλλος, κατέχω αυτήν στερεά. Αλλά προς την θέσιν από τοπικής απόψεως παρωμοιώδη η κοινωνική θέσις από ηθικής απόψεως και ...
Καλή αντάμωση στου Κρεββατά το χάνι
(1923)
Ο Κ. Νεστορίδης σημείοι ειρηνικώς , επί των αδυνάτων .
Όσοι κρατούσι τ' άρματα θαρρούν παιγνιώταις είναι; κι όσαις βαστούν τα πέταλα κι ανυφαντούδαις είναι;
(1920)
Παιγνιώτης : σκοπευτής, πέταλα εύτασθα = τα επί του εργαλειού, ένθα υφαίνουν, εξέχοντα και συρόμενα σανίδια, φέροντα σχήμα πετάλων. Ανυφαντούδας = υφάντριαι, αίτινες υφαίνουν
Απ' αγάπουν τογ καλόμ μου, εν τον είδ' είντα μάδκια είδεν
(1940)
Εις παλαιοτέραν εποχήν η γυναίκα εθεωρείτο ανάρμοστον να προσβλέπη κατάμματα τον άνδρα, συνήθως δε και αυτή ακόμη η ύπανδρος προ παντός η χωρική, εις ένδειξιν υποταγής δεν συνήθιζε να ατενίζη τον άνδρα της. Η παροιμία ...
Όποιος θέλει ν' αγαπήση, πρέπει να χασομερήση, πρέπει άσπρα να ξοδιάση και να μη τα λογαριάση
(1906)
Ερμηνεία: Λέγεται δια τους επιθυμούντας μεν πράγματός τινος και μεμψιμοιρούντας δια τα έξοδα και τας δυσκολίας. ("Δείται και πόνον πολλού και χρόνου μακρού και δαπάνης ου σμικράς" Λουκ.)
Να κατέχουν οι κοπέλες ίντ' αξίζ' η ντοναΐδα να πουλούνε τα προυκιά ντως να μακραίνουν τα μαλλιά ντως
(1937)
Αντοναΐδα = Είναι φυτό όμοιο με τη μαντζουράνα αλλά με μικρότερα φύλλα. Τη βράζουν και λούνονται με το νερό της και μεγαλώνουν τα μαλλιά
Από τον Άννα 'ς τον Καϊάφα
(1950)
Εις την ευαγγελικήν αφήγησιν περί της δίκης του Ιησού λέγεται οτι συλλαβόντες “έδεσαν αυτόν και απήγαγον αυτόν προς Άννα πρώτον” τον αρχιερέα. Έπειτα “απέστειλεν αυτόν ο Άννας προς Καϊάφαν τον αρχιερέα”. Η μεταφορά από ...
Καλή αντάμωση στου Σκορδά το χάνι
(1943)
Οι Οινούντιοι αντί Σκορδά λέγονται Σκορδαρά και μεταχειρίζονται την φρ. Εφ' ής σημασιας και το “καλή αντάμωσι” ή “χαιρέτα μούτα” ήτοι πάει, εχάθη το ζήτημα. Που κείται του Σκορδαρά το χάνι δεν ηδυνήθησαν οι Οινούντιοι ...
Άνθρωπο γνωρίζεις, τριαντάφυλλο μυρίζεις;
(1962)
Μ' άλλα λόγια είναι δύσκολο να καταλάβης τον άνθρωπο
Καλή αντάμωση στου Κρεββατά το χάνι
(1943)
Οι Οινούντιοι αντί Σκορδά λέγονται Σκορδαρά και μεταχειρίζονται την φρ. Εφ' ής σημασιας και το “καλή αντάμωσι” ή “χαιρέτα μούτα” ήτοι πάει, εχάθη το ζήτημα. Που κείται του Σκορδαρά το χάνι δεν ηδυνήθησαν οι Οινούντιοι ...
Καψοβράκουλας γαμπρέ
(1958)
Κατά την παράδοσιν, κάποιος γαμβρός έκανε τον έξυπνο, πως τα κέρει όλα. Ενώ, ξαπλωμένος στην γωνία της πεθεράς του, μιλούσε με διφορούμενες και δυσερμήνευτες (χάριν εντυπώσεως) προτάσεις, έπαε συμφορά από μια σπίθα που ...
Κατακαημένος άθρωπος ατός τσ' απατός του κάμνει κάκο του λόγου, που δεν το κάμν' ο οχτρός του
(1908)
Πολλάκις ο άνθρωπός υπό πείσματος και ισχύρογνωμοσύνης ελαυνόμενο, ποιεί κακόν εις εαυτόν, οίον ουδ΄ο εχθρός αυτού δύναται να ποιήση
Κτσοί στραβοί στουμ Παντιλέημουνα
(1916)
Η λέξις παρ' ημίν επί της σημασίας του τυφλός δεν είναι εν χρήσει, αλλ' αντ' αυτής η λέξις γκαβός, γκαβώνου, γκάβουμα, αλλά και τύφλα, ιδίως εν ταις αραίς “τύφλα να σι μάσ΄”. “Όντα θέλ΄η νύφ΄κι΄ου γαμπρός, τύφλα ναχ ου ...
Βεζίρης έγινες, αλλ' άνθρωπος δεν έγινες
(1923)
Η δευτέρα και η τρίτη προήλθον δια μεταφράσεως εκ των τουρκικών : 1) Τιούρκ dανισ' μεντ ολούρ, αdάμ ολμάζ και 2) Όλλούμ, πασ'ά ολdούν, λάκιν αdάμ ολμαdούν, εις τας οποίας υπόκεινται ο γνωστός μύθος του Τούρκου, όστις ...
Άνθρωπος οχ του λόγου του ατός του πάλι ατός του κάνει κακό του λόγου του θιαμαίνεται κι ατός του
(1902)
Ερμηνεία: Εκ παραμυθιά λέγεται και είναι Μωαμεθανικής προελεύσεως υποδεικνύει δε οτι έκαστος μόνος του παρασκευάζει τα της τύχη του . Τοιάυτα γνωνμικά έχουσι πλείστα οι Μωαμεθανοί ενταύθα εκ τα θρησκευτικης υπόθεσεως ...
Στριψ΄έρημε δράχταρε, σκοτεινέ σοντύλαρε, την πομπή που μού 'καμες κά στον Άγιο Θόδωρο κάτου στο μπηχτομούνι
(1908)
Ούτω λέγεται εν Αυλωναρίω λέγεται δε και εν Κονίστραις, αλλ' άνευ του τελευταίου στίχου. Εις την παροιμίαν ταύτην υπόκειται μύθος ούτινος παραλλαγή είναι κατατεχωρισμένη παρά Πολίτη εν λ. Αρ. 1, Κατά την παραλλαγήν του Αυλωναρίου
Άλλα είν' τάλλα κι άλλο τσή Μεγάλης Παρασκευής το γάλα
(1917)
Διηγούνται ότι ένας καλόγηρος τιμωρηθείς από τ΄΄ον αρχιεπίσκοπο διότη έφαγε κρέας τή σαρακοστή, είδε κατόπιν αυτόν να πίνη γάλα τη Μεγάλη Παρασκευή και ηρώτησε άν και αυτόδεν είναι αμαρτία. Ο πανιερώτατος μή έχων πώς να ...
Παιδί μου, πασάς έγινες, αλλ' άνθρωπος δεν έγινες
(1923)
Λαογρ. 71
Αρ να 'υρεύ' να γαλτζέπ' αβγό, να γαλτζέπ' ά ζόρι άβγο, του 'ά φα την dαή να νάνι χαλάλι
(1951)
Αν τύχει και θέλεις να καβαλικέψεις άλογο, να καβαλικέψεις ένα καλό άλογο. Την ταή που θα φάει να την αξίζει
Χαρά στο νιο τον άγρυπνο, το 'έρο που κοιμάται
(1963)
Δηλαδή, όταν ο νέος και στο κρεβάτι ακόμα ανησυχή για τη δουλειά του, εξασφαλίζει καλά γεράματα, κι' όταν πάλι ο γέρος κοιμάται, σημαίνει ότι δεν έχει έννοιες, ζει καλά
Να 'δα η καμήλα οdε dην ερωτούσα, είdα τσ' αρέσει καλύτερα τ' ανήφορο ή το κατήφορο, λέει, και μα 'χάθηκεν η ισοπαθιά;
(1963)
Δηλαδή ο μέσος δρόμος είναι ο πιο άνετος
Χαρά στο νιο που ξαγρυπνά, το 'έρο που κοιμάται
(1963)
Δηλαδή, όταν ο νέος και στο κρεβάτι ακόμα ανησυχή για τη δουλειά του, εξασφαλίζει καλά γεράματα, κι' όταν πάλι ο γέρος κοιμάται, σημαίνει ότι δεν έχει έννοιες, ζει καλά
Σαββάτον είναι σήμερα κι' εώ ζεστό δεν είδα, τάχας δεν εζυμώσασιν οι τρείς μου θυατέρες;
(1963)
Λέγεται συνήθως ο πρώτος στίχος, είναι σα παράπονο, όταν κατά την εποχή ή την ημέρα, που όλοι σχεδόν έχουν ένα προϊόν, κάποιος το στερείται. Το έλεγε, λέει, μιά γρϊά σε πολύ παλιά χρόνια
Ν' αναμένης α΄τη bείνα μερέdι
(1963)
Δηλαδή, δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιμένη κανείς βοήθεια από κάποιον, που δεν είναι σε θέση να του την προσφέρη. Π.χ. “Στη gατάστασ' εδιάηκα και τον επαρακάλεσα να μου δώσ' ένα ψωμί και δε μούδωκε gαι μούπε gιόλα πως: ...
Αν είναι ρόδο, ναθίση θέλει κι αν είναι gαστρωμένη, να 'εννήση θέλει
(1963)
Λέγεται για κάτι, που θα το δείξει ο καιρός. Συνήθως λέγεται μόνο ο πρώτος στίχος. Ναθίση = να ανθίση, εννήση = θα γεννήση
Ο κάθα είς στο δικό dου σπίτι κι' ο Θεός σε όλα
(1963)
Δηλαδή: ο καθένας διευθύνει το σπίτι του κι ο Θεός τα διευθύνει όλα. Λέγεται και όταν τα μέλη μιας συντροφιάς αποσύρωνται το καθένα στο σπίτι του
Τιάρις και 'ια τσ' όμορφες εδόθην η αγάπη; Ια τσ' όμορφες για τσ' άσκημες, όποια ρεχτή το μάτι
(1963)
Παραδείγματος χάρη: "είdα ίνην (εγίνην) η αγάπη dωνε; Μήτε ξέρη τώρα η μία την άλλη.Όπου πολλήν αγάπη, και πολλήν αμάχη, λέ' ένας λόος, κι' είν' αληθινός"
Απού 'τυχε ας μην ετύχαινε, τσ' απού 'λαχε, αε ήθελε μη λάχη, σε αντρούνου χωρισιά τσαί σ' ερημιά πραμάτου
(1934)
Ο χωρισμός ανδρόγυνου και η εγκατάλειψις και ερήμωσις πατρικού κτήματος είναι λυπηρόν και φευκτέον θέαμα
Απ' τα ψηλά στα χαμηλά κι απ' τα πολλά στα λίγα κι απ' τα ψηλά αλόγατα στσοι χαμηλοί γαδάροι
(1957)
Και προσθέτανε κι από δήμαρχος κλητήρας
Πού τ' αγάπουν τογ καλόμ μου,τζ' απού τον είχα έννοιαν, πέντε χρόνους τον εφίλουν, τζ' εν τον είδ' αν είσεγ γένεια
(1940)
Εις περιπτώσεις καθ' ας είναι καταφανής η έλλειψις αγάπης και ενδιαφέροντος. Φέρεται ως έχουσα την αρχήν της εις μύθον, κατά τον οποίον σύζυγος κληθείσα εις αναγνώρισιν φονευθέντος, είπεν ότι ναι μεν ούτος ομοιάζει προς ...
Από τημ Πάφου έρκουμαι, τζαί Κορφήν κανέλα. Κατέβασ' το καπέλλο σου, για να φαν' η κουμπρέλλα
(1940)
Κατέβασ' ή Χαμήλωσ'. Προέρχεται από την Πανελλήνιον τοιαύτην “ Από την πόλιν έρχομαι ...” ή είναι γνησίως Κυπριακή; Εις την επαρχίαν Πάφου υπάρχει η Πόλις (Χρυσοχούς) και εις την της Λεμεσού ή Κορφή. Ηδύνατο να υποτεθή οτι ...
Μια τζ' αρχής ήξιζεν, άdρα μου
(1963)
Από τον εξής μύθο : Καμμιά βολά, 'λε', ήτονε δυο φίλοι κι επαdρέφτησα, gαί τη bρώτη βραδιά ο ένας, πούκατσε με την 'υναίκα dου να δειπνήση, πάει ο γάτης κι' ανεβαίνει απάνω στο ποδάρι dου και τονε πιάνει και τονε πετά μέσ' ...