Search

Now showing items 11-20 of 6798

‘Στο χωργιό στον Κότρωνα κοντά, που το λένε Παλιόχωρα, ήτανε πολιτεία μεγάλη και το βουνό από πάνου ήτανε παλάτι της βασίλισσας. Η βασίλισσα είχε τρία παιδιά και της ήσαν πεθαμένα. Τα είχε θαμμένα απάνου ‘ς το βουνό. Όταν ήρθανε οι Τούρκοι έφυγε η βασίλισσα από το παλάτι κ’ ευκηθήκανε, αν δεν γυρίσουν πίσω, το παλάτι να γίνη βουνό και τα παιδιά ένα βαγένι φίδια, ένα βαγένι φλωργιά κ’ ένα βαγένι αίμα. Από κάτου από το βουνό ‘ς τη ρίζα είναι μια τρούπα σα φουρνότρουπα κι’ από κεί βγαίνει ένας Αράπης κάθε Άη Γεωργίου πρωί και τα λιχνάει τα φλωργιά. Επέρναγε μια φορά από κάτου από το δρόμο ένας και του είπε να πάρη το ντορβά του μουλαργιού και να πάη από πάνου του είπε. <Θα σου δώσω φλωργιά, αλλά μη λιμάξη η καρδιά σου και να γυρέψης κι’ άλλα, γιατί θα γίνουν κάρβουνα.> Του έρρηξε μια φτυαργιά κι’ αυτός του είπε. <Ρήξε μου άλλα λίγα> κι’ αμέσως γίνανε κάρβουνα. Άλλη μια φορά την ίδια ημέρα του Άη Γεργιού που λίχναγε ο Αράπης τα φλωργιά επήγε μια γυναίκα κ’επέταξε την τσακώνα της απάνου και όσα φλωργιά επλάκωσ’ η τσακώνα τα πήρε. Άλλη ημέρα τα’ Αγιωργού πήγε ένας και του έρρηξε φλωργιά και του είπε να πας ‘ς το σπίτι σου, αλλά να κάμης με τρόπο να σ’ανοίξη η γυναίκα σου χωρίς να ντής μιλήσης και προτού πάρ’ ημέρα. Επήγε κείνος κ’έβανε το μαχαίρι του από την κοττότρουπα για να γνωρίση το μαχαίρι η γυναίκα του και να ντ’ ανοίξη εκείνη έλεγε πως πήγαινε να ντη σφάξη και δεν του άνοιξε. Πήρ’ ημέρα και γίναν τα φλωργιά κάρβουνα. Πρόπερσυ ήρθατε λόρδοι κ’ επαρατηρήσανε απάνω ‘ς το βουνό, και είπανε, ότι είναι άφθονο χρήμα, αλλά είναι δύσκολο για να έβγη. Δεν θέλουνε να σκάψουνε μήπως εβγούνε τα φίδια. Μια φορά ένας από του Ρούβαλη επήγε κ’ έσκαψε ανακατώθηκεν τα φίδια και αμέσως πέταξε το ξινάρι του κ’ έφυγε. Για να πάνε να σπάσουν το βράχο που είναι τα χρήματα, πρέπει να πάνε όλο γέροι, γιατί τους νέους θα ντούς φάνε τα φίδια. Μια φορά παρουσιάστη ‘ς τον ύπνο της καλόγριας από τον Άη Νικόλα η Άγια Κόρη και της είπε <να ήξερε αυτό το χωριδάκι (ο Κότρωνας) να έσκαβε εκεί που το λένε ‘ς την Παλιόχωρα ως ένα μπόι βάθος, θα εύρισκαν πολλά χρήματα> μα δεν είπε όμως και σε ποιο μέρος της Παλιόχωρας. Ο έν λόγω Κότρωνας είναι μικρά κώμη του δήμου Τανίας παρά την όχθην του ποταμού Τάνου κειμένη και περί τα είκοσι λεπτά απέχουσα του Αγίου Νικολάου, πρωτευούσης του δήμου. ‘’Ύπερθεν του Κότρνα υψούται αποτόμως ο ομώνυμος βράχος, ύψους 60 μέτρων, όν η παράδοσις αναφέρει ως παλάτι της βασίλισσας.Τα παρά τους πρόποδας αυτού διατηρούμενα ίχνη παλαιοτέρων οικήσεων έδωκαν, ως φαίνεται, την αφορμήν εις τους περιοίκους να δημιουργήσωσι την ανωτέρω παράδοσιν. Πλήν δε ταύτης οι λογιώτεροι διηγούνται και την εξής, ήν ήκουσα παρά του ογδοηκονταετούς ιατρού κ. Λύκου. <Ο Κότρωνας ήτο κωμόπολις ανθηρά, καθ’ ής επέδραμον πειραταί Αλγερίνοι. Αμοβιβασθέντες είς Άστρος και ακολουθήσαντες τη κοίτη του ποταμού Τάνου ήλθον εν ώρα νυκτός και κατέλαβον τους πλείστους των κατοίκων εντός του ναού τελούντας την Ανάστασιν. Απήγαγον πολλούς εξ’ αυτών αιχμαλώτους διαρπάσαντες και τας οικίας αυτών. Οι διασωθέντες ετράπησαν εις τα παρακείμενα δάση και εν ‘ αυτοίς έκτισαν διεσπαρμένας τας πρώτας αυτών οικήσεις, εξ ών προέκυψαν οι σημεροί συνοικισμοί του Καστρίου,λαβόντος μάλιστα και την επωνυμίαν εκ του κάστρου του Κότρωνα.> Μεταβολήν θησαυρών είς άνθρακας αναφέρουσι και άλλαι επιχωριάζουσαι ενταύθα παραδόσεις ούτω διηγήθη μοι γυνή τις, ότι είδε καθ’ ύπνον ένα άνθρωπο, όστις είπεν είς αυτήν να υπάγη να σκάψη είς την ρίζαν ενός δένδρου και θα εύρη χρήματα, αλλά να μη ανακοινώση τούτο εις άλλον, διότι θα γίνουν κάρβουνα. Το είπεν όμως και εις άλλην γυναίκα, και όταν έσκαψαν εύρον ένα λαγηνάκι κάρβουνα (Βλ. Πολίτου Παραδός. αρ. 404, 405, 420, 409, 471,422 και σ. 1011 ένθα αναφέρονται οι λόγοι της μεταβολής. Εις την παράδοσιν του Κότρωνα ευρίσκομεν τιμωρουμένην την πλεονεξίαν του ζητήσαντος να ρίψη ο Αράπης και άλλα φλωργιά εις τον ντορβάν του.) Ως προς την δοξασίαν περί της κατοχής της προερχομένης εκ της καλύψεως δια του ίδιου ενδύματος (της τσακώνας της γυναικός ενταύθα) βλ. Πολίτου Παραδόσεις σ. 1047. Εξ αυτών ίσως προέκυψαν και αι φράσεις < επλάκωσε τόσα στρέματα τόπο > <επλάκωσε το βουνό ή τον κάμπο ούλον> συνήθεις εν Γορτυνία και Καλαβρύτοις επι των καταλαμβανόντων και καλλιεργούντων αδεσπότους εκτάσεις. Περί των λόρδων λέγουσιν, ότι είναι ξένοι και ‘ς την εποχή που ήρθε ο Τούρκος, οι άλλοι Τούρκοι επαίρναν ότι εύρισκαν κ΄εκείνοι πήραν τα χαρτιά που είχαν γραμμένα οι Έλληνες,που είχαν κρυμμένα χρήματα και τώρα έρχουνται και κυτάνε τα χαρτιά και τα βρίσκουνε. Κατ’άλλην διήγησιν τα χαρτιά αυτά τα φύλαγαν οι Έλληνες και τα έδωκαν ‘ς τον Όθωνα. Όταν έδιωξαν τον Όθωνα, εθύμωσε και τα έδωκε ‘ς τους ξένους και έρχουνται και παίρνουν τα χρήματα. Με αυτά τα χαρτιά του Όθωνα ήρθαν οι λόρδοι ‘ς το χάνι ς΄το Δραγούνι (όρος προς Β. του Καστρίου0 και είπαν του χατζή να ντούς βάλη όξω να κοιμηθούν.Τη νύχτα σηκωθήκανε κ’ εσκάψανε κρυφά ‘ς την πέτρα που είναι κοντά ‘ς το χάνι κ’ ηύρανε από κάτου το θησαυρό, κ’ εφύγανε κρυφά τη νύχτα.

Αθανασόπουλος; Κανάτης; Μάδιας; Πράσσας; Τρανός, Μιχαήλ; Φαρμακίδης

Το χωργιό Άγιος Μύρων είναι κεφαλοχώρι, χτισμένο πάνω σε δυο λόφους, είναι η ιδιαίτερη πατρίδα της εκ μητρός μάμμης μου. Το χωριό επί τουρκοκρατίας ήκμαζε και ήτο κέντρον στρατιωτικής Διοικήσεως. Και σήμερα το χωργιό ακμάζει, και οι κάτοικοι του φημίζονται για την γενναιότηταν, φιλομάθειαν και φιλεργίαν των. Τρέφουν δε εξαιρετικόν σεβασμόν προς τον Άγιον, με το όνομα του οποίου τιμάται το χωργιό. Το χωργιό στην αρχαιότητα ωνομάζετο Ραύκος. Τη σημερινή ονομασία του την έχει από τον Άγιον Μύρωνα, γηγενή Άγιον, ο οποίος είναι βέβαιον, ότι έζησε, εθευματούργησε και εκοιμήθη εν Ραύκω, όπου και σώζεται το σπήλαιο που ησκήτευσε, ο τάφος και τα λείψανα του Αγίου.

Φραγκάκι, Ευαγγελία Κ. (1949)

Δριμές : 3 πρώται, 3 μεσαί, 3 τελευταίες του Αυγούστου και Μαρτίου. Κατά τας τον Άυγουστον απόφεγουν την πλύσιν πανικών, κατά τας του Μαρτίου την κακήν οικοδόνησθνου ξυλειάς. Όθεν αι φράσεις ; Τ' Αυγούστου οι Δριμές πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα. Ίδια φοβούνται τας 3 τελευατίας του Μαρτίου δια την κακοκαιρίαν των κ' ονομάζει βάβες αυτάς, λέγεται οτι γραία τις πλησίον της Άρτης εκαυχήθη την τελευταίαν του Μαρτίου ημέραν : Στην πομέν' σ', γερό Μαρτί, τ' αρνοκατσικά μ' τα 'βγαλά. Ο Μάρτις τότε δανείζεται δυό ημέρας από του Φεβρουαρίου κ' καταστρέφει δια φοβερού χειμώνος κ' γραίαν κ' ποίμνιον. Δριμοκόβουνται πανιά κ' ξύλα όταν κ' φθείρωνται ως πλυθέντα ή κουίντα κατά τας Δριμές.

Παπαγεωργίου, Ιωάννης (1913)

Από τις 30ην Μαρτίου αρχίζουν οι γριές ημέρες. Όταν η ημέρα είναι καλή, η γριά είναι καλή, όταν είναι βροχερή, είναι μίτζερη. Οι ημέρες αυτές είναι ο εν όλω. Κοιτάζουν κάθε ημέρα από το πρωΐ μέχρι το μεσημέρι και αντιστοιχεί εις ένα μήνα από το μεσημέρι έως το βράδυ εις άλλο μήνα και ούτω καθ' εξής. Καταλαβαίνουν κατ' αυτών τον τρόπον τι καιρός θα κάνη κατά τους μήνας του έτους. Φροντίζουν να εξακριβώσουν τις μεγαλύτερες κατά την ηλικίαν γριές, δώδεκα τον αριθμόν. Και λένε : “σήμερα η γριά ... είναι μίτζερη”, ¨τώρα η γριά ... είναι καλή” αναλόγης του καιρού.

Τσίριμπας, Δημήτριος Α.

Του στχιό τ χουριού μας είνι φείδ με κέρατα χσά κι το δάνι πουλλοί μέσα σι νια σπηλιά πολύ τρανό. Κει άμα δγώσ κουντά άνθρωπους τουν αρφά απ'αλ' αργά κι λένι ότ' όπγοιος ρίξ μάλλνου σητί 'ς τα κέρατα κι τρανίζ, βγαίννι αυτούνα κ' είνι χσάφ.

Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου (1918)

Μολογάνε ότι όποιος έβαλε να φάη κρέας ‘κείν’ την ημέρα (τ’ άη Γιαννιού, 29 Αυγούστου), έβρηκε χέρι ή ποδάρ, μέσα στη ζ’μαρόπιττα (που έβαλαν βούτυρο ή ξινότυρ’) και δεν το ‘φαγαν. Βρήκαν δάχτυλο μέσα στο κρέας που έβραζαν και δεν ξαναρτύθηκε κανένας.

Λουκάτος, Δημήτριος Σ. (1959)

Δράκος (ου) σημαίνει κυρίως τον Δράκον των παραμυθιών, ο οποίος ενίοτε τρώγει και ανθρώπους. Είναι πρόσωπον μυθικών, έχον δυνάμεις υπερφυσικάς συνεκδοχικής δε σημαίνει η λέξυς τον ισχυρόν άνθρωπον ή το δυνατόν ζώον φρ. Αυτό το μμουλάρι είναι δράκος.

Ιωαννίδης, Σωτήρης Ν.

Τα βαγένια τα χρίζουνε μπροστά απο τα Σκαλικανζόημερα (πριν έρθουν τα 12ημερα)γιατί τα Σκαλικανζέρια κατουράνε μέσα.

Ιωαννίδου, Μ. (1938)

Στο Χάβο της Μαρδάχας, ένα βάραρθρο κοντά στις πηγές της Μ, είχαν ρίξει μια φορά λιέν, άχυρα εκεί μέσα και βγήκαν μαζί με το νερό στη Μαρδάχα.

Τριανταφυλλίδης, Μανώλης

Μέσα στην τρύπα του σπηλαίου του Σεντόνη μπήκε μια νύχτα ένας κλέφτης. Βαστούσε μαζύ του ένα κλεμένο πρόβατο και τον ακολουθούσαν δυο σκύλοι. Σαν μπήκε στο σπήλαιο, έσφαξε το ζώο, το έγδαρε, άναψε φωτιά κι άρχισε να το ψένη στη σούβλα. Σε λίγη ώρα όμως, να και βγαίνει από της σπηλιάς το βάθος ένα παιδάκι ολόγυμνο. Σιμώνει στη φωτιά να ζεσταθή κι αρχίζει να κουβεντιάζη με τον κλέφτη. – Ποιος είσαι, μπάρμπα; Τον ρωτάει. – Ο «Κυργιαπατός» μου, (ο εαυτός μου), απάντησε αυτός. – Δος μου και μένα, μπάρμπα, κρέας, του λέει ύστερα. – Άμα ψηθή, του αποκρίνεται ο κλέφτης. Μα το παιδί άρχισε να κλαίη, κι ο κλέφτης, επειδή δεν μπορούσε να το ακούη, έκοβε και του έδινε κάθε τόσο ένα κομμάτι κι ας ήτανε μισοψημένο. Το παιδί το έτρωγε αμέσως, ώσπου στο τέλος τούφαγε όλο το αρνί και ζητούσε ακόμα. – Δος μου, μπάρμπα, κρέας! Φώναζε και ξαναφώναζε. Ο κλέφτης κατάλαβε τότε πως το παιδί εκείνο ήταν ξωτικό ή διάβολος. Περνάει λοιπόν στη σούβλα την προβιά από το αρνί κι αρχίζει να την γυρίζη στη φωτιά. Το παιδί έκλαιγε και φώναζε πάντα: - Δος μου, μπάρμπα, κρέας!... Ο κλέφτης σαν ψήθηκε η προβιά καλά, του δίνει άξαφνα μια μ’ αυτή στο κεφάλι, πηδάει όξω από τη σπηλιά και φεύγει. Σαν βγήκε ο κλέφτης από την τρύπα, έτρεξε κατά το χωριό. Το παιδί βγήκε κι αυτό έξω από το σπήλαιο κι όλο έκλαιγε και τσίριζε: - Ώχ! Ώχ! Μ’ εχτύπησαν! Απέναντι από το σπήλαιο, σε 2 – 3 μιλίων απόστασι, είνε του Γαβριλιού το φαράγγι. Το φαράγγι αυτό είνε κατοικητήριο των δαιμόνων. Καθώς λοιπόν περνούσε ο κλέφτης από κοντά, άκουσε μεγάλο θόρυβο, και ξεχώρισε μάλιστα μια φωνή να λέη: - Ποιος σε χτύπησε, μωρέ; - Ο Κυργιαπατός μου! αποκρίνεται το παιδί. – Α, σαν χτυπήθηκες μοναχός σου, ίντα να σου κάμω εγώ! Του ξανάπε η φωνή. Τότε το παιδί κατάλαβε τι εσήμαινε η λέξις «Κυργιαπατός μου» και απάντησε αμέσως: - Με χτύπησε ο μπάρμπας που έψηνε κρέας στην τρύπα, και να τος που πάει κάτω τρεχάτος. Την ίδια στιγμή ο κλέφτης άκουσε ένα τρομερό βουητό μέσα στο φαράγγι, κρότους από αλυσσίδες και μια φωνή δυνατή να λέη: - Απάνω του, μωρέ! Ο κλέφτης πηδάει τους γκρεμνούς και φεύγει – φεύγει. Οι σκύλοι του όμως στέκουν, αλυχτούν άγρια και εμποδίζουν τους διαβόλους να τον πλησιάσουν. Σε λίγη ώρα όμως σκάει ο ένας σκύλος του από τα γαυγίσματα. Και, λίγο παρακάτω, σκάει κι ο άλλος. Έτσι οι δαιμόνοι, όσο παν και φτάνουνε τον κλέφτη. Μα τη στιγμή αυτή λαλάει άξαφνα ένας κόκορας. Στέκουν τότε οι διαβόλοι για μια στιγμή και διστάζουν. Ο αρχιδιάβολος όμως φωνάζει με τη στριγγιά φωνή του: - Κόκκινος πετεινός ήτανε και μη στέκεστε. Απάνω του! Ξαναρίχνονται κοντά του οι διαβόλοι και πρώτος απ’ όλους ο αρχιδιάβολος με το δικράνι του. Εδώ τον έχουν να τον πιάσουν, εκεί τον έχουν να τον πιάσουν, ώσπου λαλάει άξαφνα ο μαύρος πετεινός. Τότε τα στοιχειά γύρισαν πίσω στο φαράγγι σκούζοντας: - Αχ, μωρέ χαμένε, τη γλύτωσες! Να συχωράς το μαύρο πετεινό πούκραξε, αλλοιώς θάσουνα τώρα πνιγμένος! Αυτή την ιστορία την λένε στην Κρήτη για να δείξουν ότι ο κλέφτης δεν χορταίνει ποτέ, όσο κι αν φάη, γιατί οι σύντροφοί του οι δαιμόνοι κάθουνται κοντά του και του τρώνε το ψητό.

Άγνωστος συλλογέας (1930)

«
1
2
3
4
5
. . .
680
»

Search

Filters

Τα βαγένια τα χρίζουνε μπροστά απο τα Σκαλικανζόημερα (πριν έρθουν τα 12ημερα)γιατί τα Σκαλικανζέρια κατουράνε μέσα.

Στο Χάβο της Μαρδάχας, ένα βάραρθρο κοντά στις πηγές της Μ, είχαν ρίξει μια φορά λιέν, άχυρα εκεί μέσα και βγήκαν μαζί με το νερό στη Μαρδάχα.