Πλοήγηση ανά Τόπο καταγραφής

Αποτελέσματα 1-20 από 33

Αρκούδα φαίνεται με στη λίμνη (της Καστοριάς).

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
διάτανος, ο διάβολος, σατανάς (λέγεται αντί του “διάβολος”, ως και μακραπέδος και μακρανάνας)

Άγνωστος συλλογέας
Περί κτίσεως των Αγ. Στεφάνου και Αγ. Αναργύρων

Έναν καιρό ήταν ψηλοί άνθρωποι κι όταν έχτιζαν τον Άη Στέφανο και τους Άη Ανάργυρους δίνονταν τα σκεπάρνια χέρι με χέρι οι μάστοροι. Μαζί κτιούνταν οι 2 εκκλησίες. Κάναν καιρό τα πίστευαν αυτά.

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Παλιά ιστορία Καστοριάς

Ήταν εδώ ειδουλολάτροι. Ήταν ένας κάλφας απ’ την Ανασαλίτσα (κατά τα μέρια της Λεψίστας) κι ήλιιν ότι η Καστορία είχε βασιλέα κάναν καιρό, κι του μνήμα της βασίλισσας τούχαν κατά τ’ τζαμί. Εκεί ήταν καλιάδες (1). Η Καστουρία κείνου τουν κιιρό ήταν σφαλισμένη. Ήλεγαν τάχα ότι σ’ αυτό το τζαμί ήταν της βασίλισσας το μνήμα. [Καλιάδες= κάστρο (νυν τα ερείπια)]

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Το Στοιχειό της Κρεπενής

’Ήταν μια Θεά Καλή και έστησε τα’ανάκτορα της στην Γκίολε (Δ) τα Βιτώλια πούναι, σήμερα λέγονται Ηράκλειο, ένεκα ο Ηρακλής τα έκτισε. Ο έγγονος (ο Εριγκόν) του Ηρακλέους θέλησεν να βρή την πηγή του ποταμού, πήγε και είδεν ένα χάος. Τον λένε οι άνθρωποι να μη πάη για θα πέση Αυτός ήταν περίεργος και πήγε και πνίηκε. Οι ποιηταί λένε ότι έγινε αστήρ προς το μέρος του Κάστορος. Ο υιός του κίνησε για να...

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Το Στοιχειό της Κρεπένης

Ήταν μια θεά Καλή και έστησε τ’ ανάκτορά της στην Γκιόλε τα Βιτώλια πούναι, σήμερα λέγονται Ηράκλειο, ένεκα ο Ηρακλής τα έκτισε. Ο εγγονός (ο Εριγών) του Ηρακλέους θέλησεν να βρη την πηγή του ποταμού, πήγε και είδεν ένα χάος. Τον λένε οι άνθρωποι να μη πάη για θα πέση. Αυτός ήταν περίεργος και πήγε και πνίηκε. Οι ποιηταί λένε ότι έγινε αστήρ προς το μέρος του Κάστορος. Ο υιός του κίνησε για να προχωρήση...

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Οι μελιτένιες

Κάποιος συγγενής της Άνθης Ζήλα έπασχε από σαρατζιάς (σύριγγες) και ήταν άϋπνος το νύχτα, τηράει 3 γυναίκες στ’ άσπρα ντυμένες που κατεβάζουν το φεγγάρι. Κατεβάζουν το φεγγάρι στο σταυροδρόμι ή σε γεφύρια. Αν δεν φαν βοσκή από άνθρωπο, μουγκρίζουν και δεν φεύγουν. Ο μακραπέδος τις βάνει να το κατεβάσουν. [Μακραπέδος= ο διάβολος]

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Τα Φευγάτα

Κάποτε στην Καστοριά έπεσε μια βαρειά αρρώστεια που ο κόσμος πέθαινεν αράδα. Τότε αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους οι Καστοριανοί και να φύγουν και έγιναν τα “φευγάτα”. Φεύγοντας “παράχουναν” το θησαυρό τους στα υπόγεια των σπιτιών για να τον βρούν όταν θα γύριζαν. Και λέγει η παράδοσις ότι η πόλις είχεν αδειάσει ολόκληρη για καιρό και καιρό και όταν γύρισαν βρήκαν χορτάρια φυτρωμένα σ' όλους...

Μπακάλης, Ιωάννης (1937)
μακρανάνας, ο διάβολος, και μακραπέδος (εύφημως).

Άγνωστος συλλογέας
Το Χασάν Κατή

Μια θέσις της λίμνης στην κάτω αγορά λέγεται «Χασάν Κατής». Λέγεται έτσι γιατί κατά τα χρόνια τα παληά ένας κατής (ειρηνοδίκης) που λεγόνταν Χασάν (τουρκοκρατία) μετετέθη στην Καστοριά και όταν με το αμάξι του έφθασε στο Μαύροβο που είναι στο αντίπεραν άκρον της λίμνης ρώτησε «κατά πού πέφτει η Καστορία». Εκεί του είπαν ότι είναι πίσω από το βουνό. Αυτός τότε παίρνοντας τη λίμνη καθώς ήταν παγωμένη...

Μπακάλης, Ιωάννης (1937)
Ο διάβολος φαίνεται από τας μορφάς φιδιού, μαύρου γερακιού.

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Προφήτης Ηλίας

Ο Προφήτ' Ηλίας ήβγαλε, μεγάλη η χάρη του, τη γουναρική

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Οι Βρικολακαίοι σαν άνθρωποι κάνουν κακό. Ήταν νοικοκύρης (κάποιος Καστοριανός), πέθανε τον έθαψαν βγήκε βρουκόλακας τον βρίσκαν πάντα στο σπίτι τον πήραν με μάγια και το έρριξαν σ'άλλο χωριό οι Τούρκοι.

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Οι γκουγκούτσκες ήταν ιερό πουλί των Τούρκων οπάν ακόμη ήσαν οι Τούρκοι στην Καστορία σμήνη απ’αυτές εγέμιζαν με τη δύσι του ηλίου τις καπνοδόχες και εφώναζαν γκου…γκου. Η γκ.ήταν Τούρκισσα η οποία είχε ζυμώσει 18 ψωμιά και τάρριξε στον φούρνο. Πήρε το κέντημά της και βγήκε έξω. Με την κουβέντα όμως αστόησε πως είχε τα ψωμιά στο φουρνό.Ύστερα από πολλή ώρα θυμήθηκε και αναγκεύτηκε (=ανησύχησε)και...

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Παραδέχονται ακόμη και τώρα τις μιλιτένιες, βγαίνουν τα μεσάνυχτα οι άνθρωποι ισκιώνονατι. Παρουσιαζόνταν στα γεφύρια (=στοές) άλλοτε δεν βγαίναν εκεί ποτέ χωρίς φώς. Είναι αδελφές του Μ. Αλεξάνδρου. (γεφύρια= παλιά συνοικία Καστοριάς που χτίζουν απάνω τα σπίτια και αφίνουν κάτω για δρόμο τη στοά).

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Παραδέχονται ακόμη και τώρα τις μιλιτένιες, βγαίνουν τα μεσάνυχτα οι άνθρωποι ισκιώνονται. Παρουσιαζόνταν στα γεφύρια (=στοές) άλλοτε δεν βγαίναν εκεί ποτέ χωρίς φως. Είναι αδελφές του Μ. Αλεξάνδρου. [ Γεφύρια= Παλιά συνοικία Καστοριάς που χτίζουν απάνω τα σπίτια και αφίνουν κάτω για δρόμο τη στοά]

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Παραδέχονται ότι απο ''τον τζάκη'' (καπνοδόχον) καταβαίνουν οι καλλικαντζαραίοι που τους λένε ότι είναι δαιμόνια. Τους φαντάζονται κουτσούς, μικρούς, μαύρους και άσκημους πολύ. Βγαίνουν το βράδυ και την ημέρα κρύβονται στου τζιάκη.

Μπακάλης, Ιωάννης (1937)
Το φίδι της πέτρας

Πέτρα = θέση. Αυτό απ' όταν ερχόνταν ο Κάστωρ στην Καστοριά (όθεν και το όνομά της). Υπάρχει ακόμη εκεί ένα μεγάλο φίδι.

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Τα Ζουζουλικά (=φαντάσματα)

Σαν βρουκόλακας είναι π.χ. τα παιδιά εφόβιζαν λέγοντάς τους: το ζουζουλικό του Βάνε (= ενός Καστοριανού). Η διηγηθείσα ανέφερε διάφορα περιστατικά ζουζουλικών! Π.χ. Όταν έφτιαχναν το σπίτι κάποιου γνωστού Καστοριανού φανερώνονταν το ζουζουλικό με χτυπήματα έγινεν το σπίτι η γυναίκα του υπόφερνεν τρία τέσσερα χρόνια, μπρίσκουνταν, έβγανεν σπυριά. Μια βραδυά σηκώνεται το πρωΐ και βρίσκει τα σακκιά με...

Ιωαννίδου, Μ. (1937)
Η αχελώνα,ο πάγιαγκας και η μέλισσα

Σαν πέθανε ο Χριστός λέει η αχελώνα : πάμε να παρηγορήσουμε την Παναγιά. Ο πάγιαγκας λέει-δεν αδειάζω, φτιάχνω τον πύργο μου. Πάησαν η μέλισσα κι’ η αχελώνα με το μικρό τους. Η Παναγιά τον καταράστηκε τον πάγιαγκα από μπροστά να τον χαλούν. –Γι αυτό δεν κάθεται, έχει κατάρα. Γύρισαν να φύγουν λέει η αχελώνα στο μικρό της ‘’άιντε,χρυσό της χρυσής,να φύγουμε’ ‘’Γέλασαν η Παναγιά και λέει’’ ούχ , πως...

Ιωαννίδου, Μ. (1937)

Πλοήγηση ανά Τόπο καταγραφής

Αρκούδα φαίνεται με στη λίμνη (της Καστοριάς). ﻿

διάτανος, ο διάβολος, σατανάς (λέγεται αντί του “διάβολος”, ως και μακραπέδος και μακρανάνας) ﻿

μακρανάνας, ο διάβολος, και μακραπέδος (εύφημως). ﻿

Ο διάβολος φαίνεται από τας μορφάς φιδιού, μαύρου γερακιού. ﻿

Προφήτης Ηλίας Ο Προφήτ' Ηλίας ήβγαλε, μεγάλη η χάρη του, τη γουναρική ﻿

Το φίδι της πέτρας Πέτρα = θέση. Αυτό απ' όταν ερχόνταν ο Κάστωρ στην Καστοριά (όθεν και το όνομά της). Υπάρχει ακόμη εκεί ένα μεγάλο φίδι. ﻿

Αρκούδα φαίνεται με στη λίμνη (της Καστοριάς).

διάτανος, ο διάβολος, σατανάς (λέγεται αντί του “διάβολος”, ως και μακραπέδος και μακρανάνας)

μακρανάνας, ο διάβολος, και μακραπέδος (εύφημως).

Ο διάβολος φαίνεται από τας μορφάς φιδιού, μαύρου γερακιού.

Προφήτης Ηλίας

Ο Προφήτ' Ηλίας ήβγαλε, μεγάλη η χάρη του, τη γουναρική

Το φίδι της πέτρας

Πέτρα = θέση. Αυτό απ' όταν ερχόνταν ο Κάστωρ στην Καστοριά (όθεν και το όνομά της). Υπάρχει ακόμη εκεί ένα μεγάλο φίδι.