Search

Now showing items 11-20 of 31

Ο Έ Στέφανος γιορταζόταν με επισημόιτητα, τρίτη μέρα των Χριστουγέννων, στις 27 του Δεκέμβρη. Ξωκλήσι του Ε Στέφανου ήταν στην κορφή του βράχου, σωζόταν μόνον ο θόλος του, που στέγαζε την Αγία Τράπεζα κι έτσι μπορούσε να λειτουργή παπάς. Παρακάτω από την κορφή σε βάθος μέσα στο βράχο, ήταν μια σπηλιά. Μόνο θαρραλέος άνθρωπος τολμούσε να κατέβη σ΄αυτή. Τον έδεσαν με σκοινί, κρατούσαν την άκρη του σκοινιού δυό τρείς αποπάνω, κι αυτός κρεμασμένος κατέβαινε σιγά καθώς άφηναν το σκοινί λίγο λίγο κι έφτανε στη σπηλιά, για ν' ανάψη κερί. Έπειτα τον έσερναν και πάλι πάνω, μαζεύοντας το σκοινί. Υπάρχει παράδοση πως σε κείνη τη σπηλιά είχε καταφύγει τα παλιά χρόνια ο Άι στέφανος κι εκεί αγίασε, γι΄αυτό κι όσοι κατέβαιναν άναψαν κεριά και θυμιάζαν.

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Για τον Άι Αντώνη είναι γνωστή στους Φαρασιώτες η παρακάτω παράδοση. Τη διηγείται ο Φαρασιώτης Δημητρόγλου, του Κορβαράση ο Κοσμάς: Λέγανε πως ο Άι Αντώνης έμπασε το διάβολο μέσα στο μπρίκι και τον έσκασε. Ο διάβολος ήταν υπηρέτης τ’ Άι Αντώνη κι εκτελούσε τις διαταγές του. Στη λειτουργία ήταν πάντα μαζί του. Όταν ο Άι Αντώνης έβγανε τ’ Άγια, ο διάβολος πήγαινε κοντά. Κάποτε όμως εκεί που γύριζαν τ’ Άγια, ο διάβολος πήγαινε κοντά. Κάποτε όμως εκεί που γύριζαν τ’ Άγια, με πονηριά έφευγε κι έβγαινε έξω από την εκκλησία. Έφυγε έτσι κρυφά μια δυο πέντε φορές. Ο Άι Αντώνης τον έπιασε κάποτε από το χέρι και του είπε: κάτσε εδώ, Δεν ήθελε να μείνη. Τον έμπασε τότε μέσα σ’ ένα μπρίκι, τον έστησε κάτω και γύρισε τ’ Άγια πάνω από το κεφάλι του. Έσκασε ο διάβολος από το κακό του.

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Άλλη παράδοση λέει, οτι εκεί που ήταν το αγίασμα της Ε Σοφίας ήταν παλιά εκκλησία. Τη νύχτα μέσα στην εκκλησία ήταν ένας κόκορας και λαλούσε στην πηγή του νερού. Την ημέρα ο κόκορας χανόταν.

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Ο δεύτερος Εζ Γρεγόρης ήταν στο Ασμαδόκκο, ως δύο ώρες μακριά από το χωριό, ερείπιο με μόνο όρθιο το θολό, που στέγαζε μια πέτρα όπου θυσίαζαν. Εκεί πήγαιναν το βράδυ της παραμονής του Αγίου Γρηγορίου και κοιμούνταν. Ήταν δυό μάτια νερού και πίστευαν πως έβλεπαν από το ένα μάτι να ρέη αίμα και από το άλλο έμπυο, που το ειχαν φάρμακο για τους βυζόπονους. Όταν μια γυναίκα πάθαινε από μολυνση του μαστού, από εκείνο το έμπυο έπαιρνε, άλειφε το πονεμένο μέρος. Ο Φαρασιώτης Θύμιος Ανθόπουλός, η Τσιτσέξας διηγείται τα εξής για τον Ασμαδόκκο : εκεί που ήτανε ο Ασμαδόκκος αίμα και πύο έβλεπε ο κόσμπς. Τάβλεπε κι έκλαιγε, γιατί να χυθή αίμα και πύο θάμαζε. Αλλά οτι πόνο κι αν είχες έπινες λίγο αίμα, γινόσουν καλά, όπως ήσουν πρώτα. Αν κοιμόσουν μέσα στο ξωκλήσι, την αυγούρα σε βρίσκανε έξω. Κάθε αυγή λαλαούσαν ως χίλια πετεινάρια. Κοίταζες με τα μάτια σου, τίποτα δε φαινόταν, μόνο στο νερό παίζανε δυο περιστεράκια. Καθόμαστε μια εβδομάδα εκεί. Όταν ερχόμαστε στο χωριό, τα λέγαμε σ' όσους δεν τα βλέπανε και κλαίγανε.

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Το ξωκλήσι του Ε Παυλίτζη ήταν κοντά στην Τσαχιρού στο στόμιο σπηλιάς, μέσα από τη σπηλιά έβγαινε νερό. Παλιά παράδοση λεεί πως στη σπηλιά τούτη έμενε μια βραδιά ο Απόστολος Παύλος, όταν έκανε τα ταξίδια του. Στο ξωκλήσι πήγαιναν οι Τούρκοι, άναβαν κεριά κι έπαιρναν αγιασμό. Πίστευαν κι αυτοί στα θάματα του Αποστόλου και φοβόταν την τιμωρίαν του. Σε παλιότερα χρόνια, λέει η τοπική παράδοση, κάποιος Τούρκος θέλησε να μεταβάλη σε ταμπακαρείο, βυρσοδεψείο, το ξωκλήσι, επειδή εκεί έβγαινε νερό, χλιαρό το χειμώνα, κρύο το καλοκαίρι. Πήγε ένα βράδυ κι έβαλε τα δέρματα μέσαστο νερό να φουσκώσουν. Το πρωί βρήκε τα δέρματα πεταμένα έξω από το νερό. Τα ξανάβαλε και δεύτερη και τρίτη φορά και το πρωί τάβρισκε πεταμένα. Καιροφυλακτησε με το τουφέκι του να δή ποιός τα πετάει. Λαλώντας τα κοκόρια, βλέπει έναν κι ερχόταν. Ήταν ο Άγιος Παύλος, όμοιος όπως ήταν στην εικόνα του. Πέταξε τα δέρματα κάτω από το βράχο και είπε στον Τούρκο : Άλλοτε να μην τα ξαναφέρης, αν ατα φέρης θα σε τιμωρήσω. Λιποθύμησε ο Τούρκος από το φόβο του κι έμεινε τρείς μέρες άφωνος. Όταν άρχισε να μιλάη, είπε τι έγινε και τι είδε. Έστειλε άνθρωπο στα Φάρασα, κάλεσε τον παπά να λειτουργήση και έσφαξε γουρπάνι. Φίλησε το χέρι του παπά ο Τούρκος, ασπάστη την εικόνα και έγινε καλά. Άλλος Τούρκος δεν τόλμησε να ξανακάμη τα ίδια. (Ταμπακαρείο = από το τουρκ. Tabac, βυρδοδέψης).

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Από τις πρώτες επίσημες γιορτές του Φλεβάρη είναι του Άι Χαράλαμπου, στις 10 του μήνα. Οι Φαρασιώτες έλεγαν τον Άγιο Έ Χαλλά και είχαν ξωκλήσι του στη θέση Παράτσος. Το ξωκλήσι τούτο ήταν στεγασμένο, λειτουργούσε ο παπάς κι έσφαζαν γουρπάνια. Κοντά στο ξωκλήσι ήταν ένα μεγάλο βορότο. Κρεμούσαν εκεί κουρέλια, λουρίδες από την ενδυμασία αρρώστων, για να φύγη η αρρώστια. Στο βαρότο τούτο, διηγούνται, κρέμασαν έναν άνθρωπο, που λεγόταν Κελέκης, από κάποια άδικη καταδίκη. Έμεινε κρεμασμένος τρείς μέρες, άγιασε, έπεσε μέσα στο ποτάμι και χάθη, γι' αυτό τα βράδυα έβλεπαν μέσα στο ποτάμι μεγάλο φώς, που πήγαινε τον ανήφορο. Έλεγαν πως εκείνο το φώς ήταν το λείψανο του αγιασμένου ανθρώπου. (Για τις θεραπευτικές ιδιότητες του Αγίου βλ. B. Schmidt, Des Volksleben der Neugrieshen und das hellenische Altertum σελ. 38, Ν. Γ. Πολίτη, Λαογραφικά σύμμεικτα 3, σελ. 74 κε. Πρβλ. G. A. Wiliamson, οι προστάται της ιατρικής άγιοι εν τη ελληνική εκκλησία, Κυπριακά Χρονικά Στ, 1929, σελ. 233).

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Έξω από τα Φάρασα, σε απόσταση ώρας σχεδόν, προς το βορρά, μέσα στη χαράδρα που διασχίζει ο Ζαμάντης ποταμός και προς τη δεξιά του όχθη, είναι δυο σπηλιές. Η μία, η πιο μεγάλη, είναι κοντά στην όχθη του ποταμού, ή άλλη, πολύ μικρότερη, είναι λίγο ψηλότερα, στη βραχωτή πλαγιά, που υψώνεται ορθόκοφτη από πάνω. Μόλις δυό τρείς άνθρωποι μπορούν να σταθούν μέσα. Ήταν το σπήλοτου Εζ Βασίλη. Στα τοιχώματα γύρω κρέμοταν εικονίσματα και στο βάθος υψωνόταν μικρός τοίχος, όπου τοποθετούσαν τα ιερά σκεύη, για να λειτουργή ο παπάς. Παλιά παράδοση αναφέρει οτι στη σπηλιά τούτη κατάφυγε ο Άϊ Βασίλης, για να σώθη από διωγμούς κι έτσι καθιερώθηκε η λατρεία του εκεί.

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Το Δωδεκάημερο που ακολουθούσε μετά τα Χριστούγεννα, πίστευαν πως έρχονται στα σπίτια τη νύχτα οι μνημοράτοι, πεθαμένοι τους ονόμαζαν και τσιφούτοι ή μαλλιέρ. Έλεγαν πως γύριζαν στους δρόμους κι έμπαιναν απο τις καπνοδόχες μέσα στα σπίτια γι'αυτό κι έκαιγαν λιβάνι στη φωτιά να φεύγουν τους φαντάζονταν ότι έμοιαζαν σαν Αράπηδες και φορούσαν κουρέλια. Στις 8 Γενάρη, τοτ Έζ Γιάννη, φεύγουν ξανά οι μνημοράτοι, έλεγαν. (Μαλλιέρ'= μαλλιέρης, μαλλιάρης, μαλλιαρ΄ός. Βλ. H. GREGOIRE, NOTES le dialecte de Farasha, Bylletin de Correspondance Helleniqye, 1909, σελ. 151)

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Τη γνωστή παράδοση για τη δρακοντοκτονία του Άι Γιώργη την ήξεραν και στα Φάρασα, χωρίς αξιόλογες διαφορές από τον τύπο που μας είναι γνωστός από πολλούς άλλους τόπους [Βλ. και J. Aufhauser, Das Drachenwunder des heiligen Georg in der griechischen und lateinischen Uberlieferung, Leipzig 1911, H. Delehave, Les legendes grecques des Saints militaires, Paris, 1909, Ν. Γ. Πολίτη, Λαογραφικά σύμμεικτα 1, σελ. 80-85. Για τα τραγούδια της δρακοντοκτονίας και σχετικής βιβλιογραφία βλέπε Ν. Γ. Πολίτη, Τα δημώδη ελληνικά άσματα περί της δρακοντοκτονίας του Αγίου Γεωργίου, Λαογραφία, 4, σελ. 185 – 235]. Ήταν νέος καβαλλάρης, διηγείται του Κορβαράση ο Κοσμάς, κι ήρθε στο χωριό μουσαφίρης, καβάλλα στ’ άλογο του. Γύρεψε νερό να ποτίση τ’ άλογό του και δε βρήκε. Οι χωρικοί του έιπαν : συ ακόμα δεν άκουσες πώς στο χωριό μας έχουμε στου νερού μας το κεφάλι ένα θεριό κι αν δεν του πάνε κάθε μέρα ένα κουρίτσι να ρουφήξη το αίμα του, δεν το αφήνει το νερό νάρθη στο χωριό μας; Άλλο κορίτσι στο χωριό μας δεν απόμεινε, εκτός από του βασιλιά την κόρη. Είναι τρείς μέρες τώρα που η βασιλοπούλα δε λέει το ναι να πάη για το θεριό και το χωριό μας ξεράθηκε. Ο νέος τότε είπε : Δείχτε μου πού είναι το θεριό να το σκοτώσω. Ως άκουσαν οι άνθρωποι τον λόγο, σάστισαν και είπαν : τόσος στρατός πέρασε και δεν έκαμε τίποτα, κι συ θα το σκοτώσης; Έμαθε ο βασιλιάς πως ένας νέος θέλει να σκοτώση το θεριό και έδωκε διαταγή να του τον φέρουν μπροστά του. Παραξενεύτηκε άμα άκουσε από το νέο πως θέλει να το σκοτώση. Σήμερα του λέει, ήταν η σειρά της κόρης μου, να τη φάη το θεριό, αν εσύ το σκοτώσης, και η κόρη μου και το βασίλειο δικά σου. Που είναι το θεριό; Ρώτησε ο Άι Γιώργης. Το θεριό δεν βγαίνει, αν δεν δη κορίτσι, του είπαν. Πήρε μαζί του το κορίτσι ο Άι Γιώργης και πήγαν εκεί που ήταν το θεριό. Άπλωσε το κορίτσι το ζερβί του χέρι στην τρύπα του θεριού και είπε : έλα να πάρης το κορίτσι, ν’ αφήσης το νερό να τρέξη, να πιή ο κόσμος. Πρόβαλε το θεριό σαν άκουσε τη φωνή. Τραβάει το σπαθί του ο Άι Γιώργης και κόβει το κεφάλι του. Απολύθη το νερό πάλι κι ο κόσμος έτρεξε να πάρη. Τόμαθε κι ο βασιλιάς και όλος χαρά έτρεξε κι αγκάλιασε το νέο. Το βασιλειο μου, του λέει, είναι δικό σου. Ο Άι Γιώργης δε δέχτηκε ούτε το βασίλειο ούτε τίποτα

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Φαρασιώτικη λαϊκή παράδοση λέγει, ότι ο Άι Γρηγόρης και η Χουρουγίζα, κάποια Τούρκισσα, έβοσκαν τα γίδια. Μια μέρα που η Χουρουγίζα άρμεγε, παρουσιάστη ένας κυνηγός. Είπε τότε ο Άι Γρηγόρης στη Χουρουγίζα : τι θα του δώσουμε; - Δώσε την Κουτσή, είπε κείνη. – Έδωκα και δεν τη πήρε. – Τότε δώσε την Κουτσοκέρα. – Έδωκα και δεν την πήρε, είπε πάλι. – Τότε γύρισε την καταιγίδα πάνω του. Δεν πρόλαβε ο κυνηγός να φύγη και η καταιγίδα έπεσε πάνω του

Λουκόπουλος, Δημήτριος; Πετρόπουλος, Δημήτριος (1949)

Search

Filters