Αγία Παρασκευή

Θα σας διηγηθούμε σύντομα μια από αυτές που έχει πάρει την έκτασιν του θρύλου. Πρόκειται δια τον βαθύτατον Βίκον, ένα περίεργο κομμάτι γής που ευρίσκεται δίπλα από το δροσερό Μονοδένδρι. Είναι ένας πελώριος βράχος ο οποίος υψώνεται ως βραχίων γίγαντος και σχηματίζει κάτω εν ιλιγγιώσες βάραθρον. Στη δεξιά ράχι του γρανιτολίθου, χωμένη μέσα στις σχισμές και αναγερτή προς το βάραθρον, ευρίσκεται η Εκκλησίτσα της Αγίας Παρασκευής. Εναέριον κρεμαστάρι στο Ύψιστον της δημιουργίας βλέπετε μέσα από τον απέναντι πευκώνα την μικρήν αυτήν εκκλησίτσαν. Ο θρύλος την θέλει θαυματουργόν και τιμωρόν του Αλή πασά όστις ήθελησε να σκαλώση εις το Μονοδένδρι. Η λαϊκή φαντασία την θέλει ακόμη σπηλιά των δρακόντων. Όταν ο βορηάς λυσσομανά τις νύκτες και οι ατελείωτοι γύρω πευκώνες βουίζουν, στο βάραθρον του Βίκου σκάζουν οι αέρινοι μυκηθμοί και αποδίδονται από το βάθος ουρλιάσματα τεράτων. Η λαϊκή φαντασία θέλει και πιστεύει ότι εις το χάος του Βίκου τιμωρείται κάθε νύκτα η ψυχή του Αλή πασά, διότι εκεί μέσα επετάχθησαν και εύρον φρικτόν θάνατον οι επαναστάται Ζαγοριανοί και ζανούμισσαι αίτινες ηγάπησαν γραίκους. Προσθέτει ακόμη ότι η Αγία Παρασκευή έσωσε πολλά ερωτευμένα χανουμάκια που εζήτησαν την βοήθειαν της, δι’ αυτό και ο υιός της Χάμκως εβάλθηκε να ξεμεθελιώση την Εκκλησίτσα. Εξεκίνησεν ο ίδιος με γύφτους και αρβανιτουριά και είχε μαζί του την ξακουσμένη κυρά Βασιλική παιδούλαν, ήτς μόλις μέστωνε, αλλά δια την οποίαν άγριος είχε φουντώση στα στήθη του ο έρως. Ήθελε να νικήση τους δισταγμούς και να της δείξη ότι ήτο δυνατός περισσότερο από το Θεόν των γραίκων. Αλλά του ήρθαν όλα ανάποδα. Θέλετε συμπτώσις, θέλετε κάτι άλλο, επάνω στην ώρα καθ’ ήν ο Αλής Πασάς έφθανε στον Βίκον ξέσπασαν λυσσαλέα τα στοιχεία της φύσης. Ο ουρανός εσκοτείνιασε, θύελλα εξέχύθη παντού και οι αντίπαλοι του Βίκου ήσαν τρομεροί. Ποτάμια νερού κατέβασαν τα βουνά και η νύχτα ήλθε τρομερή. Μέσα από τα αστραπόβροντα, αι προεξοχαί του Βίκου εφαίνεντο κατά στιγμάς ως διάβολοι και ο πασάς με τους περί εαυτόν ετρόμαξεν. Ο θρύλος ότι κατοικούν δράκοντες έφερε πανικόν και ο υιός της Χάμκως τρομοκρατημένος, βλέπει τους στρατιώτας του να σκορπίζωνται, τα μάζεψε και έφυγε. Από τότε και με την επήρεια της κυρά Βασιλικής, όχι μόνον άφηκε την Εκκλησίτσα απείραχτην, αλλά και της έστελνε ταχτικά πλούσια δώρα.