Κυνουριακή παράδοση “περί Ελληνικών Τάφων” Εκ του Αρκαδικού ημερολογίου

Ημίσειαν ώραν δυτικώς του Αγίου Πέτρου, υψούται «η ράχη των φονεμένων». Επί της ράχεως ταύτης, 200 μέτρα δυτικώς της κορυφογραμμής και αμέσως παρά την ορεινήν οδόν την άγουσαν εξ Αγίου Πέτρου εις Σπάρτην παρατηρούνται τρεις μεγάλοι σωροί εξ ακατεργάστων λίθων και χώματος. Υπό τούτους λέγουσιν οι περίοικοι ότι ετάφησαν γιγαντόσωμοι Έλληνες, φονευθέντες εκεί δια δόλον, και δια τούτο εκλήθησαν και «Φονεμένοι», οι φονευθέντες δια δόλου. Ο καθηγητής κ. Ρωμαίος εξερευνήσας τον τόπον εύρε και τέταρτον σωρόν, εξ ου εικάζεται ότι οι τάφοι ούτοι είναι οι υπό του Παυσανίου αναφερόμενοι «Ερμαί λίθου», το δε σημερινόν όνομα «Φονεμένοι» προήλθεν εκ των σωρών. Ίσως εν τω τόπω τούτω εγένετο φονικωτάτη μάχη ή φόνοι, μεθ’ ο επικολούθησεν η τάξη των ηρώων. Τα εκ λίθων και χώματος υψώματα εμποιούσιν πραγματικώς την εντύπωσιν τάφων εις τον διαβάτην, με την διαφοράν ότι είναι τεράστιοι. Εντεύθεν προήλθεν και η παράδοσις περί γιγαντοσώμων. Κατ’ αφήγησιν του γέροντος Αγιοπετρίτου Μπαρμπιτσιώτου, η παράδοσις έχει ως εξής. Εκεί, που το λεν στους «Φονεμένους» που είναι οι οβολιοί, εσκότωσαν τρεις Έλληνας και τους ‘θάψανε. Ήντουσαν θερία. Έλληνες μαθές αλλά τους πότισαν κρασί με το ασκί και μέθυσαν. Τ’ άκουσε η αδερφή τους η βασιλοπούλα κι έρριξε ένα θεόρατο λιθάρι από δυο ώρες δρόμο, που το λεν «βασιλοπούλας το κοτρώνι» δεξιά που ερχόμαστε στον Άγιο – Πέτρο. Μα σαν ήρθε τους βρήκε σκοτωμένους».