Ο Γεροντόβραχος

Η παράδοσις γνωστή και αγαπητή σ’ όλους τους Αραχοβίτες, νέους και γέρους. Όταν τους πης ότι θέλεις να σου πουν παραμύθια αρχαία του τόπου, σου λένε «ξέρεις για τον Γεροντόβραχο;». Την ακόλουθον παράδοσιν κατέγραψα από την Ζωίτσα Μάμαλη ετών 65. Γνωστή είναι ως Μαμαλίνα, όπως όλες οι γυναίκες είναι γνωστές από το επίθετον του ανδρός των (Βελόναινα, Λάζαινα, Καλαντζίνα κλπ). «Τις γερόντους απ’ τα 50 και κάτου τις παγαίνουν στου Γερουντόβραχο. Φουρτώθκε κι’ ένα παιδί τον πατέρα του, πήγε τον γέροντα να τον εγκρεμίση στο βράχο. Του λέγει ο γέροντας – πάρ’ το παιδί μ’ το μισό καρπίτι(1) πίσω – Τί το θέλω, πατέρα, το μισό καρπίτι πίσω; Θα φέρουν κι’ εσένα με το μισό πίσω. – Δν θα με φέρν’ και μένα πατέρα; - Ινώ ήφερες εμένα ιδώ, ιδώ θα φέρν κι’ εσένα. Λοιπόν τον εφορτώθκε τον πατέρα του και τον επήγε πίσω. Τόνε βαίνει μεσ’ στο βαγένι. Διατάζει ο βασιλιάς να φκειάσουν άλυσσο απ’ άμμο. Τς έδωσε διορία δέκα (ή εξ) ημέρες αλλιώς θα τις κόψη ο βασιλιάς. Λοιπόν σκεβόντουσαν (εσκέπτοντο). Καθένταν συλλοσμένο το παιδί τ. Πάγαινε στο γέροντα (που τον είχε στο βαγένι κρυμμένο για να μη το μάθη ο βασιλιάς πως δεν τον έρριξε από τον Γεροντόβραχο) το ψωμί; Τα Γιατί, παιδί μ’ είσαι συλλογισμένο πολύ; - Μας είπ’ ο βασιλιάς να φκειάσουμ’ απ’ τον άμμο άλυσσο, δεν ξέρομε πώς να τον εκάνωμε. – Να πας να ζητήσης το σκέδιο απ’ το βασιλιά! Πήγε αυτός ζήτησε το σκέδιο. – Τρεχάτε κουτά, είπ’ ο βασιλιάς, κάποιο γέρο θα έχη: Πήγανε κοντά, ηύρανε το γέροντα μέσ’ στο βαγένι. Από τότε είπε ο βασιλιάς να μένουν οι γερόντοι. [καρπίτι= χαλί συνήθως υφαινόμενον εν’ Αραχόβη].