Ο παράσχων μοι τας ειδήσεις ταύτας κ Γ. Θεοχαρίδης, χρηματίσας επί 13 έτη διδάσκαλος εν Αίμω αναφέρει ότι ολόκληρος ιστορία υπάρχει περί του χωρίου τούτου Αράκλειας, λέγουσι δηλ. ότι είναι αποικία της εν Προποντίδη Ηρακλείας, ότι παρεχωρήθη αντί εκδουλέυσεων υπό της Τουρκίας τω Πολωνώ αξιωματικώ Sangler, ου δεικνύεται παρά τον αιγιαλόν το εγκαταλελειμμένον μέγαρον και ότι ηρημώθη ένεκα ελωδών ασθενειών, εξ ων ο πληθυσμός του εδεκατίζετο. Άλλος δε τις προσθέτει. «Οϋλο οι άdροι πέθνησκαν, πάdα τριαdαϊννιά ήdασ’, σαράdα δε γένdάσ’ τα χώματα δεν ήdασ’ καλά. Νούν σαν τότες και χιρσαν να οργών κάθε χρόνο γύρου γύρου στο χωργιό με τα βόδια κ’ έτσι’ έπαψ’ η αρρώστεια. Μα σα πλήθαιναν, δε μόνιασαν να οργώσν και πέθνησκαν πάλ’ οι άθρωπ. Γιαυτό γύστερας έφυγαν πεκείς και πάησαν ‘στο Κότζακο (αρχ. Ηλιούπολιν) κει που πάησαν ύστερας και ικατό οικογένειες μουατζήρδες (πρόσφυγες Βουλγαρομακεδόνες) και τώρας πειδής νεκατέφτηκας Έλλην και Βούργαρ δε κόφτν κει πέρα κουρbάν. «Και άλλος δε τις έλεγε b’ αργή (= από ακοή) το χω κ’ εγώ πο τς παλαιοί. Ζεύγανε δυο μαύρα βόδια να ναι που μνια μάννα, αδρέφια, τ’ αργαλειά γένdασ’ ούλα ανάποδα (το παμ το βαζαν κατ και το κατ το βαζαν παμ’) κ’ έκαμναν όλο λόγυρα στο χωργιό μνιαν αυλακιά ένα οργώσιμο, κ’ έκοφτ’ η αρρώστεια μα μνια χρονιά δεν ήξεραν που ταν μέσα η αρρώστεια κι’ άμα ωργωσαν πόμνε μέσα η αρρώστεια και πέθαιναν. Πολλές φορές χαλάσκε, μα τώρα δε gζαναγέν κε πρισσό ήdαν καλός τόπος, γένdαι καλά ζώγα κειπέρα. – Στον Αηνικόλα τ’ Ναίμονα πο τα παλαιά τα χρόνια το κουρbάνι ήdαν πού πράμα κόλλυβο».