Ο Ήλιος
Πολλά ελληνικά τραγούδια, τα οποία θα έχετε αναμφιβόλως ακούσει από το στόμα του λαού, μιλούν δια τον ήλιον, τον φεγγοβόλον άστρον της ημέρας που φωτίζει και θερμάινει τους ανθρώπους, ωριμάζει τους καρπούς και λύωνει τα χιόνια. Την νύκτα, κατά το διάστημα της οποίας κρύβεται εις το παλάτι του, όπως πιστεύει ο ελληνικός λαός, βαθύτατη θλίψις σκεπάζει την γήν. Και κατά τας ημέρας του χειμώνος, τότε που ο ήλιος κρύβεται πίσω από πυκνά σύννεφα, ο άνθρωπος στεναχωριέται και ανυπομονεί να δή την γελαστήν όψιν του : “Ήλιε μου, παρήλιε μου, χρυσό μου παλληκάρι, έβγαλε τα μαύρα σου και βάλε τα χρυσά σου! Και άλλα πολλα τραγούσια θακούσετε που θα υμνούν τον ήλιο : Η αδηφαγία του ήλιου, η ζήλεια μου τα βάσαν της σελήνης. Ήλιε μου και τρισήλιε μου κοσμογυριστή μου, Ψές έχασε μια λυγερή μι' ακριβοθυγατέρα. Να μην την είδες πουθενά, να μην την απάντησες; Κοιμάται ο ήλιος στα βουνά κ' η πέρδικα στα χιόνια στην από πάνω γειτονιά και στην απάνω ρούμα ξανθή κόρ' ήταν κ' ύφαινε κ' έτραγούδα. Κι απ' τον αχό της κόρης ο ήλιος σκανταλίστηκε κι' αργεί να βασιλέψη. Τόμαθε η μάννα του ήλιου και τήνε καταριέται : - Κόρη μ' αν είσαι ανύπαντρη, κακή μοίρα να λάβης κι αν εμικροπαντρεύτηκες να μη γεραματίσεις; οπού τον ήλιο μούκανες κι αργεί να βασιλέψη. Τρέχει ο ήλιος στα βουνά, τρέχει να βασιλέψη. Τον ήλιον τον τον φαντάζεται ο λαός ως αχόρταγον και πάντοτε θυμωμένον.Έχει το παλάτι του στην άκρην του κόσμου, εκεί όπου τελειώνει ο ουρανός και ακουμπά επί της γής. Εκεί ευρίσκεται μια μεγάλη τρύπα εις την οποίαν μπαίνει ο ήλιος δια να μεταβή εις το παλάτι του. Η μητέρα του τον περιμένει κάθε βράδυ, με σαράντα καρβέλια έτοιμα. Αν ο ήλιος δεν βρή τα ψωμιά, ήμπορει να φάγη και αυτήν ακόμα την μητέρα του από την πείναν. Και δι' αυτό, πολλές φορές, όταν ανατέλλει, είναι κοκκίνος από το αιμά του. Η σελήνη είναι γυναίκα του ή αδέλφη του και επειδή ο ήλιος είναι πολύ ζηλιάρης, εκείνη φροντίζει να βγαίνη έξω μονάχα την νύκτα, ενώ αυτός κοιμάται. Κάποτε ο ήλιος εμάλλωσε μαζύ της και της έρριξε λάσπην ή σβουνιά εις το πρόσωπον. Και από τότε η σελήνη έχει εκείνα τα σημεία εις το πρόσωπον. Επί της σελήνης ευρίσκεται και το δένδρον το οποίον συγκάτει την γήν, και το οποίον ο Κάϊν πελεκά αιωνίως, δια να τιμώρηθη δια την αδελφοκτονίαν που έχει διαπράξει. Ο Κάϊν εξωρίσθη εις το φεγγάρι, επειδή η σελήνη είναι ακριβώς το μέρος της γής όπου έγεινε ο σκότωμος. Ο Ελληνίκος λαός φαντάζεται τον ήλιον τόσον άχορτάγον, ώστε λέγει δια τους πολυφαγάδες : “τρώει σαν τον ήλιο”. Κάθε βράδυ λοιπόν, μόλις ο ήλιος γυρίση εις το παλάτι του, η μητέρα του του δίνει να φάγη- και ύστερα πηγαίνει και τρυπώνει πουθενά δια να μην την ανακαλύψη και της ρουφήξη το αίμα! ... Αφού χορτάση ο ήλιος, πέφτει και κοιμάται. Απόλυτος σιγή απλώνεται τότε επί της γής. Άνθρωποι, ζώα, νερά, όλα τα έμψυχα και τα άψυχα κοιμούνται...
Place recorded
Άδηλου τόπουRecording year
1929Source
Περιοδ. Θεατής, Ελληνική μύθοι και θρύλοι, 24 – 6 – 1929, αρ. 232, σελ. 22Collector
Source index and type
Θεατής, 1929, ΠεριοδικόItem type
ΠαραδόσειςTEXT
Language
Ελληνική - Κοινή ελληνικήDrawer
Παραδόσεις Ι΄- ΙΕ΄Legend classification (acc. Politis)
Παράδοση ΙΒLegend title
Ο ΉλιοςCharacters / Beings
ΚάϊνCollections
Except where otherwise noted, this item's license is described as Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές
Related items
Showing items related by Text, collector, creator and subjects.
-
Ήλιος ήλιος και βροχή που παντρεύοντ' οι πτωχοί. Ήλιος ήλιος και χιόνι παντρεύοντ' οι αρχόντοι
Παπαχατζής, Ευάγγελος -
Ήλιος, ήλιος και βροχή, παντρεύονται οι φτωχοί, ήλιος, ήλιος και φεγγάρι, παντρεύονται οι γαδάροι
Μηλιώρης, Νίκος Ε. (1957)Συνοδεύεται από κείμενο... -
Ήλιος, ήλιος και φεγγάρι που παντρεύοντ' οι γαϊδάροι ήλιος, ήλιος και βροχή που παντρεύοντ οι φτωχοί
Νεστορίδης, Κ.Κατεγράφη ως παιδικό άσμα