Εμφάνιση απλής εγγραφής

Τα Σπίδκια των παπάδων

Τα Σπίδκια των παπάδων βρίσκονται στο δέκατο όγδοο μίλι στο δρόμο Λευκωσίας-Αγρού και στην αριστεράν όχθην του ποταμού της Μαρούλαινας, που σμίγει με τον Σερράχη. Μόλις περάσουμε τα «3 γιοφύρκα» που είναι κτισμένα μέσα στη μεγάλη χαράδρα του ποταμού, δυο μίλια πιο πάνω από τη «Κληρού», θα αντικρύσουμε τα μισοχαλασμένα σπίδκια των παπάδων». Η ιστορία των σπιτιών αυτών και της γύρω περιοχής είναι συνδεδεμένη με τον Παπαγιάννη Χ Παπάγιωρκη Πρώτοπαπα από το Παλαιχώρι Ορεινής, που γεννήθηκε κοντά στα 1790. Ο Παπαγιάννης ήταν ο προύχοντας του Παλαιχωριού. Ήταν εφημέριος της Παναγίας της Χρυσοπαντάνασσας, επίτροπος και μουχτάρης. Ο Παπάγιαννης εφιλοξένησε κάποτε στο Παλαιχώρι ένα επίσημον Τούρκο, που εξουσίαζε την περιοχή για την οποία μιλούμε και που λεγόταν τότε «Τσουβλίτζι τους Αντώνηδες». Λεγόταν έτσι από το χαλασμένο παρεκκλήσι Αγ. Αντώνιος ο Παπαγιάννης το έφτασε εκεί χαλασμένο το 1810 περίπου. Σε περασμένους αιώνες (14-15) οι Αντώνηδες ήταν ένα από τα 72 χωριά που ανθούσαν στην περιοχή εκείνη από την Κλήρου ως το Παλαιχώρι και δεξιά και αριστερά του ποταμού της Μαρούλαινας. Ο Τούρκος ευχαριστήθηκε από την φιλοξενία του Παπάγιαννη και του επούλησε το «Τσουβλίτσι τους Αντώνηδες» που λέγεται σήμερα «Σπίθκια των παπάδων» κάπου 400 σκάλες. Ανατολικά φτάνει ως τον ποταμό, δυτικά ως τον Άη Πιφάνη. Ο Παπάγιαννης πλήρωσε στον Τούρκο ένα «μετζίτικο» νόμισμα ασημένιο που άξιζε 30 γρόσια. Ο Τούρκος βαρέθηκε το «Τσουβλίτζι» γιατί οι Έλληνες δεν πήγαιναν να του το καλλιεργήσουν και γιατί φοβόταν το Παλαιχώρι. Αυτός ο Τούρκος ερχόταν μαζί με Τούρκους εισπράκτορες στο Παλαιχώρι για να εισπράζουν το «μοίρι» τον «μαλιέ» όπως λένε στα χωριά τον κτηματικό φόρο. Μόλις ακούετο μέσα στο Παλαιχώρι ότι έρχονταν οι Τούρκοι εισπράκτορες οι άνδρες έφευγαν στα βουνά και άφηναν τις γυναίκες. Τις γυναίκες δεν τις ενοχλούσαν οι Τούρκοι. Όταν όμως επέμεναν οι Τούρκοι να εισπράξουν δια της βίας τους φόρους κατέβαιναν οι γυναίκες με τα κοντάρια από τα σπίτια τους και τους έδιωχναν. Οι Παλαιχωριάτες αγαπούσαν τον Παπάγιαννη τον πρωτόπαπαν και τον «Καιρόν του θέρους» την Τρίτη της Λαμπρής επήγαιναν όλοι και του εθέριζαν. Ο Παπάγιαννης δεν τους έδινεν χρήματα, τουτουςαμνεν όμως «διασκέδασιν». Τότε και τα δυο Παλαιχώρια είχαν 100 οικογένειες. Το όνομα «Σπίθκια των παπάδων» το πήρε η περιοχή από τον Παπάγιαννη και τα παιδιά του, τρία από τα οποία έγιναν παπάδες και υπηρέτησαν κατά σειράν ως εφημέριοι της Χρυσοπαντάνασσας. Αυτοί εκληρονόμησαν και το «Τζουβλίτζι» που πήρε έτσι το όνομα «Σπίθκια των Παπάδων». Οι 3 παπάδες του Τσουβλιτζιού, παιδιά του Παπάγιαννη είναι κατά σειράν οι εξής: 1. Παπά Κυριάκος 2. Παπά Μιχαήλης 3. Παπά Γιώρκης. Τα άλλα 3 παιδιά του Παπάγιαννη είναι: 1. Φλουρής 2. Χ Παυλής 3. Χ. Χριστοφής. Αυτοί ήταν συγκληρονόμοι με τους παπάδες και έσπερναν τα χωράφια. Ο Παπάγιαννης έκαμε τις εξής δωρεές, στην εκκλησία, της Χρυσοπαντάνασσας, που υπάρχουν ως τα σήμερα. Επαργύρωσε το «τέμπλος», αγόρασε τα εξαπτέρυγα, Εχρύσωσε το ευαγγέλιο στους χρυσοχόους της Λευκωσίας που εστοίχισε 12.000 γρόσια. Στο κάτω μέρος του τέμπλου και κάτω από την εικόνα της Παναγίας της Χρυσοπαντάνασσας, ο επισκέπτης θα δη σκαλισμένες τις μορφές του Παπάγιαννη και της Κυριακούς της παπαδιάς του με τα λόγια: - «Δέξου Δέσποινα το μικρόν τούτο δώρον παρ’ ημών των αμαρτωλών». Χριστόδουλος Χ Ιωσήφ Παλαιχώρι, 30-6-1961

Αρχεία σε αυτό το τεκμήριο

Αυτό το τεκμήριο εμφανίζεται στις ακόλουθες συλλογές

• Παραδόσεις
  Παραδόσεις ή θρύλοι λέγονται οι λαϊκές προφορικές διηγήσεις που συνδέονται με συγκεκριμένους τόπους, χρόνους και χαρακτήρες, και θεωρούνται αληθινές.

Εμφάνιση απλής εγγραφής